User:Morakis istoria

From Wikipedia, the free encyclopedia

Μοράκης, ή Μωράκης (Morakis). Επώνυμο οικογένειας εθνικών αγωνιστών από τα Σφακιά της Κρήτης. Κατάγονταν από την παλιά οικογένεια των Μαυροπάτερων και αποτελούσαν κλάδο της βυζαντινής οικογένειας των Σκορδυλών, ή Σκορδύληδων. Λόγω της συνήθειας της συχνής αλλαγής επιθέτων της εποχής, η πιθανότερη εκδοχή είναι το Μαυροπάτερος να έγινε Μοροπάτερος και στη συνέχεια Μοριανός, ή Μώρος κατά την Ενετοκρατία. Το συνθετικό Μαυρο- έμπαινε συχνά πρώτο την εποχή εκείνη και φανέρωνε την ευγενική καταγωγή. Σε παλιά δοκίμια, άτομα της οικογένειας αναφέρονται ως Μοριανοί, ή Μώροι. Το προσκλητήριο τραγούδι της επανάστασης του Δασκαλογιάννη, λέει:


Δασκαλιανοί στον Πατσιανό και Παττακοί στη Νίμπρο, οι Βλάχοι στην Ανώπολη κι οι Μοριανοί στ’ Ασκύφου, στ΄ Ασφένδου Δεληγιάννηδες και στα Σφακιά Στρατίκοι, Μπονάτοι στην Αράδαινα, και εις το Μουρί Σκορδύλοι Πάτεροι στην Ανώπολη, Χούρδοι στον Αϊ Γιάννη, ελάτε στον Ομπρόσγιαλο».


Το χωριό Ασκύφου των Σφακίων αναφέρεται ως τόπος καταγωγής των Μοριανών, ή Μόρων, ή Μοράκηδων. Με το όνομα Ανδρέας, ή Ανδρουλιός Μοράκης, γράφεται στην ιστορία των Σφακίων ο οπλαρχηγός του Ασκύφου στην Επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770. Το όνομα Μοράκης αλλού γράφεται με Μο- και αλλού με Μω-. Πιθανόν το σωστότερο είναι να γράφεται με Μο- , από το Μοριανός που προέρχεται από το «μόριον» και υποδηλώνει τους κατέχοντες τμήμα, κομμάτι, μερίδα γης. Κατά μία άλλη εκδοχή «Μόρος» σήμαινε σκουρόχρωμος, ή μαυροντυμένος και ήταν παρατσούκλι που είχε δοθεί σε κάποιο Μαυροπάτερο. Σύντομες αναφορές ιστορικών προσώπων της οικογένειας με εθνική δράση ακολουθούν παρακάτω:


1. Αναγνώστης Μοράκης, ή Πρωτοπαπαδάκης (; – 1822). Αγωνιστής του 1821, γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Συμμετείχε στην Επανάσταση και σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις της Μαλάξας.


2. Ανδρέας, ή Ανδρουλιός Μοράκης (Ασκύφου Σφακίων 1726, ή 1730 – 1833). Αγωνιστής του 1821 και Φιλικός. Ναυτικός στο επάγγελμα, συμμετείχε, ως ηγετικό μέλος και οπλαρχηγός του χωριού Ασκύφου των Σφακίων, στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη στα 1770 και μετά την αποτυχία της, ασχολήθηκε και πάλι με τη ναυτιλία. Αργότερα υπηρέτησε στον ρωσικό στόλο της Μεσογείου και πήρε επίσης μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του Λάμπρου Κατσώνη στο Αιγαίο ως πλοίαρχος του σκάφους: «Αχιλλέυς». Μετά τη συντριβή του Κατσώνη (1792) επέστρεψε στη βιοποριστική εργασία του. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και διορίστηκε, παρά τη μεγάλη του ηλικία, σε διάφορες πολιτικές θέσεις έως το τέλος του Αγώνα (1830). Το 1833, μετά τη συγκέντρωση των επαναστατημένων Κρητικών στην περιοχή της Κυδωνίας (κίνημα των Μουρνιών), αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους στο χωριό του στ’ Ασκύφου και απαγχονίστηκε εκεί χωρίς δίκη.

Andreas Morakis. Sfakia, Crete 1726-1833


3. Γεώργιος Μοράκης, ή Πρωτοπαπαδάκης (1760 – 1847). Αγωνιστής του 1821, γιος του Ανδρουλιού (βλ. 2.). Πρωτοπαπάς των Σφακιών, συμμετείχε στην Επανάσταση του 1821 και διακρίθηκε για την ανδρεία του. Τον τίτλο του Πρωτόπαπα έφερε ο εκπρόσωπος της εκκλησίας στα Σφακιά. Με τον τίτλο και το όνομα Πρωτόπαπας είναι γνωστός και ο θείος του Δασκαλογιάννη, αλλά προέρχεται από άλλη οικογένεια. Μετά το τέλος του Αγώνα εγκαταστάθηκε στην Πελοπόννησο, όπου και πέθανε στο Ναύπλιο, έχοντας παρασημοφορηθεί για τη δράση του με το Σταυρό των Ιπποτών του Σωτήρος. Οι γιοι του, αναφέρονται λόγω του τίτλου του πατέρα τους, αλλού με το επίθετο Μοράκης και αλλού με το επίθετο Πρωτοπαπαδάκης. 



4. Εμμανουήλ Μοράκης (; – 1823). Αγωνιστής του 1821, γιος του Αναγνώστη (βλ. 1.). Συμμετείχε στην Επανάσταση και διακρίθηκε σε πολλές μάχες για την ανδρεία του. Έπεσε ενώ μαχόταν γενναία κοντά στο φρούριο του Κισσάμου.



 5. Εμμανουήλ Μοράκης (19ος αι.). Αγωνιστής του 1821, γιος του Πωλιού (βλ. 8.). Διακρίθηκε στην Επανάσταση σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις της Κρήτης. Μετά το τέλος του Αγώνα (1830) μετέβη στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου τιμήθηκε με τον βαθμό του λοχαγού της Φάλαγγας.



 6. Μανούσος Μοράκης (; – Ναύπλιο 1829). Αγωνιστής του 1821, γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Διακρίθηκε για τις τολμηρές του ενέδρες, με τις οποίες αποδεκάτιζε τους Τούρκους. Τραυματίστηκε, όμως, σοβαρά σε κάποια μάχη και μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο, όπου πέθανε.


7. Παύλος Μοράκης (; – Αθήνα 1883). Διακρίθηκε ως αρχηγός του ανατολικού τμήματος της επαρχίας Σφακιών στην επανάσταση των ετών 1866-69. Πήρε μέρος σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις στις περιοχές των Χανιών και του Ρεθύμνου. Μετά το τέλος του Αγώνα πήγε στην Αθήνα, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής του.


8. Πωλιός Μοράκης (; – Ναύπλιο 1834). Αγωνιστής του 1821, γιος του Γεωργίου (βλ. 3.). Ήταν ο νεότερος αδελφός του Μανούσου και του Αναγνώστη. Ως οπλαρχηγός, συμμετείχε σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο, όπου τραυματίστηκε αρκετές φορές.


9. Χριστόδουλος Μοράκης. (19ος αι.). Οπλαρχηγός του χωριού Ασκύφου στην Επανάσταση του 1841. Του εδόθη ο βαθμός του πεντακοσίαρχου.


Άλλα μέλη της οικογένειας, λιγότερο γνωστά, έλαβαν μέρος σε όλους τους εθνικούς αγώνες μέχρι την πρόσφατη ιστορία. Η οικογένεια υπήρχε στο χωριό Ασκύφου, στον οικισμό Αμμουδάρι, των Σφακίων μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Ιωάννης Μοράκης με τον αδερφό του Εμμανουήλ (Χατζή) Μοράκη, γιοι του Ανδρέα, απόγονο του Πωλιού Μοράκη, ήταν οι τελευταίοι που μετακόμισαν στην περιοχή της λίμνης του Κουρνά, του Αποκόρωνα, στο Σφακιανό μετόχι, Κάβαλος. Ο Ιωάννης Μοράκης είχε δύο γιους τον Ανδρέα, που γεννήθηκε στ’ Ασκύφου το 1886 και τον Μανώλη, ενώ ο Εμμανουήλ (Χατζής) Μοράκης πέθανε άτεκνος.


Προγενέστερα, άλλα μέλη της οικογένειας, μετακόμισαν σε χωριά του Ρεθύμνου (Επισκοπή, Αρχοντική). Το όνομα Μοράκης, ή Μωράκης απαντάται σήμερα και σε άλλα μέρη της Κρήτης. Μακρινοί απόγονοι της οικογένειας απαντώνται επίσης σε νησιά του Αιγαίου όπως η Άνδρος, η Πάρος και η Χίος και στην Πελοπόννησο, καθώς μέλη της οικογένειας μετέβηκαν εκεί πριν την ένωση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα. Απόγονοι της οικογένειας κατοικούν επίσης σήμερα στην Αθήνα και στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Γερμανία, Καναδάς).