Zachodni Brzeg
Zachodni Brzeg[1] (arab. الضفة الغربية, trb. ad-Diffa al-Gharbija; hebr. הגדה המערבית, trb. ha-Gada ha-Ma’arawit), zwany także Zachodnim Brzegiem Jordanu[2] i Cisjordanią[3] – część Palestyny, kontrolowana przez Izrael i stanowiąca jego jednostkę administracyjną o nazwie Judea i Samaria na zachód od doliny rzeki Jordan.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Powierzchnia: 5800 km². Ludność: 2,3 miliona Palestyńczyków i ponad 700 tysięcy Żydów zamieszkujących 279 osiedli zbudowanych z inicjatywy władz Izraela po wojnie sześciodniowej w 1967 roku[4][5].
Najważniejsze miasta: Jerycho, Betlejem, Dżanin, Nablus, Ramallah i Hebron.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obszar Zachodniego Brzegu Jordanu w latach 1920–1947 stanowił część brytyjskiego mandatu Palestyny[6]. W wyniku działań zbrojnych podczas pierwszej wojny izraelsko-arabskiej (1948) został włączony do Jordanii. 24 kwietnia 1950 roku Jordania ogłosiła jego aneksję, którą uznały Pakistan i Wielka Brytania[7][8]. Podczas wojny sześciodniowej (1967) został zajęty przez wojska izraelskie i odtąd jest okupowany przez Izrael[6]. W 1972 roku Jordania zaproponowała stworzenie federacji Zachodniego Brzegu i Jordanii, co zostało odrzucone przez Federację Państw Arabskich[8][9]. W 1988 roku król Husajn I formalnie zrzekł się praw do tego terytorium[6].
W 1994 roku Palestyńczycy z Jerycha i otaczającego je obszaru (ok. 60 km²) uzyskali autonomię (w ramach palestyńskiej autonomii w Strefie Gazy i mieście Jerycho). W 1995 roku nastąpiło rozszerzenie autonomii na dalsze obszary Zachodniego Brzegu Jordanu.
Na tych obszarach obecnie trwają zamieszki i walki (intifada) między nieregularnymi, często uznawanymi za terrorystyczne, organizacjami palestyńskimi a armią izraelską.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: NAZEWNICTWO GEOGRAFICZNE ŚWIATA, Zeszyt 2, Bliski Wschód. [w:] Palestyna [on-line]. ksng.gugik.gov.pl, 2004. [dostęp 2020-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-26)]. (pol.).
- ↑ Palestyńczycy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Zachodni Brzeg (Jordanu), [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Christopher Heaney, Human Rights Council Hears that 700,000 Israeli Settlers are Living Illegally in the Occupied West Bank - Meeting Summary (Excerpts) [online], Question of Palestine [dostęp 2023-09-01] (ang.).
- ↑ Human Rights Council Hears that the Current Israeli Plan to Double the Settler Population in the Occupied Syrian Golan by 2027 is Unprecedented, and that 700,000 Israeli Settlers Are Living Illegally in the Occupied West Bank [online], OHCHR [dostęp 2023-09-01] (ang.).
- ↑ a b c Zeidan ↓.
- ↑ Macaron 2020 ↓.
- ↑ a b Sharnoff 2021 ↓.
- ↑ ARAB BLOC ASSAILS PLAN BY HUSSEIN, „The New York Times”, 19 marca 1972 [dostęp 2023-03-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Joe Macaron, The Israeli Annexation Plan and Jordan’s West Bank Moment [online], Arab Center Washington DC, 3 czerwca 2020 [dostęp 2023-03-22].
- Michael Sharnoff, Why Jordan Will Not Reannex the West Bank, „Foreign Policy”, 10 listopada 2021 [dostęp 2023-03-22].
- Adam Zeidan, West Bank [online], Britannica [dostęp 2023-03-22].