Japonya

Koordinatlar: 35°K 136°D / 35°K 136°D / 35; 136
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Japonya
日本国
Nippon-koku veya Nihon-koku
Japonya Devleti
Millî marş
君が代 (Kimigayo)
"İmparatorluk Majestelerinin Hükümdarlığı"
Devlet mührü
大日本國璽 (Dai Nihon Kokuji)
"Büyük Japonya Ulusal Mührü"
Japonya'nın Asya projeksiyonu üzerinde yeşil renk ile gösterildiği harita. Açık renkli yerler Japonya'nın hak iddia ettiği topraklardır
Japonya'nın Asya projeksiyonu üzerinde yeşil renk ile gösterildiği harita. Açık renkli yerler Japonya'nın hak iddia ettiği topraklardır
Başkent
ve en büyük şehir
Tokyo (de facto)
35°41′K 139°46′D / 35.683°K 139.767°D / 35.683; 139.767
Resmî dil(ler)Japonca (de facto)
Etnik gruplar
(2018)
DemonimJapon
HükûmetÜniter parlamenter anayasal monarşi
Naruhito
• Başbakan
Fumio Kishida
Yasama organıUlusal Diyet
Danışmanlar Meclisi
Temsilciler Meclisi
Tarihçe
MÖ 11 Şubat 660
29 Kasım 1890
3 Mayıs 1947
Yüzölçümü
• Toplam
377.975 km2[1] (62.)
• Su (%)
1,4[2]
Nüfus
• 2023 tahminî
125.416.877[3] (11.)
• 2020 sayımı
126.226.568[4] (11.)
• Yoğunluk
330/km2 (44.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
$22,68 trilyon[5] (4.)
• Kişi başına
$44.585[5] (27.)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
$5,38 trilyon[5] (3.)
• Kişi başına
$42.928[5] (23.)
Gini (2018)33.4[6]
orta
İGE (2021)azalış 0.925[7]
çok yüksek · 19.
Para birimiJapon yeni (JPY · ¥)
Zaman dilimiUTC+09.00 (JSS)
Tarih formatıyyyy年aa月gg日 yyyy/aa/gg
Şebeke gerilimi100 V-50 ila 60 Hz
Trafik akışısol
Telefon kodu+81
ISO 3166 koduJP
İnternet alan adı.jp

Japonya[a], Doğu Asya'da bir ada ülkesidir.[8] Büyük Okyanus'un kuzeybatisinda bulunan Japonya Japon Denizi'nden Çin, Kuzey Kore, Güney Kore ve Rusya'nın doğusuna, kuzeyde Ohotsk Denizi'nden güneyde Doğu Çin Denizi'ne ve Tayvan'a kadar uzanır.[8] Fiili başkenti ve en büyük şehri Tokyo'dur. Adını oluşturan kanji karakterler "güneş" ve "köken" anlamına gelir. Bu nedenle Japonya "Doğan Güneşin Ülkesi" olarak adlandırılır.

Japonya, coğrafî yapısı bakımından 14.125 adadan oluşan bir takımadadır.[9] Bu adaların en büyükleri olan Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku adaları ülkenin %97'sini oluşturur ve genellikle ev adaları olarak anılır. Japonya, 125 milyonun üzerinde nüfusuyla dünyanın en kalabalık 11. ülkesi ve aynı zamanda en yoğun nüfuslu ülkelerden biridir.[10] Ülke arazisinin yaklaşık dörtte üçü dağlıktır ve bu da yüksek oranda kentleşmiş nüfusun dar kıyı ovalarında yoğunlaşmasına neden olur. Japonya idari olarak 47 prefektörlük ve coğrafi olarak sekiz geleneksel bölgeye ayrılmıştır. Başkent Tokyo ve çevresindeki bulunan prefektörlükler ve şehirleri kapsayan Büyük Tokyo Metropolü, dünyanın en kalabalık metropoliten alanıdır.[11][12]

Arkeolojik araştırmalar Üst Paleolitik dönemden beri insanların Japon adalarında yaşadığını göstermektedir. Yazılı tarihte Japonya'nın adı ilk olarak 1. yüzyıldan kalma Çin metinlerinde geçer. Japonya'nın tarihi dış dünyadan etkilendikten sonra çok uzun yıllar boyunca tecrit edilmesiyle şekillenmiştir. MS dördüncü ve dokuzuncu yüzyıllar arasında, Japonya krallıkları bir imparator ve Heian-kyō merkezli imparatorluk sarayı altında birleşti. 12. yüzyıldan başlayarak, siyasi iktidar şogun adı verilen bir dizi askeri lider ve daimyo denilen feodal beylerin elindeydi ve bir savaşçı soylu sınıfı olan samuraylar tarafından uygulanıyordu. Bir asır süren iç savaş döneminin ardından ülke, 1603 yılında izolasyoncu bir dış politika uygulayan Tokugawa şogunluğu altında yeniden birleşti. 1854'te Amerika Birleşik Devletleri filosu, Japonya'yı Batı'ya açmaya zorlaması şogunluğun sona ermesine ve 1868'de imparatorluk otoritesinin yeniden kurulmasına yol açtı. Meiji Dönemi'nde, yeni Japon İmparatorluğu Batı modelli bir anayasayı kabul etti ve sanayileşme ve modernleşme programını izledi. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında, Birinci Çin-Japon Savaşı, Rus-Japon Savaşı ve I. Dünya Savaşı'ndaki zaferler ile birlikte militarizmin arttığı bir döneminde Japonya, 1937'de Çin'e savaş ilan etti ve 1941'de Mihver gücü olarak II. Dünya Savaşı'na girdi. Pasifik Cephesi'nde yenilgiye uğrayan ve iki atom bombasına maruz kalan Japonya, 1945'te teslim oldu ve yedi yıllık Müttefik işgali altına girdi. Bu işgal sırasında yeni bir anayasa kabul edildi. Savaştan sonra Japonya, 1990'lardaki ekonomik durgunluğa kadar süren büyük bir ekonomik mucize elde etti.

1947 yılındaki anayasanın kabulünden beri Japonya, sembolik olarak devletin başının imparator olduğu ve seçimle işbaşına gelen iki meclisli bir yasama organı olan Ulusal Diyet ile üniter bir parlamenter anayasal monarşi ile yönetilmektedir. Japonya, ASEAN Plus mekanizmasının, BM, OECD, G7, G8 ve G20'nin bir üyesidir ve büyük güç olarak kabul edilir.[13][14][15] Resmî olarak savaş ilan etme hakkından vazgeçmiş olmasına rağmen, Japonya, kendini savunma ve barışı koruma rollerinde kullanılan, dünyanın yedinci büyük askeri bütçesiyle[16] modern bir orduya sahiptir.[17] Otomotiv, robotik ve elektronik endüstrilerinde küresel bir lider olan ve bilim ve teknolojiye önemli katkıları bulunan Japonya, 2021 itibarıyla gayri safi yurt içi hasılaya göre 3. ve satın alma gücü paritesine göre 4. en büyük ekonomiye sahiptir[5] ve ayrıca dünyanın en büyük ihracatçısı ve ithalatçılarından da biridir. Japonya, İnsani Gelişme Endeksi'ne çok yüksek bir yaşam standardı ile dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri olarak kabul edilir. Nüfusu, dünyadaki en yüksek yaşam beklentisine ve üçüncü en düşük bebek ölüm oranına sahiptir, ancak yaşlanan nüfus ve düşük doğum oranı nedeniyle nüfus düşüşü yaşamaktadır. Japonya, dünya çapında iyi bilinen kapsamlı kültür ve sanat, zengin mutfağı, etkili sineması ve müzik endüstrisi ile önde gelen anime, manga ve video oyunları endüstrisi ile kültürel bir süpergüçtür.[18][19]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın Japonca adı kanji ile 日本 olarak yazılır ve Nippon veya Nihon olarak telaffuz edilir.[20] MS 8. yüzyılın başlarından bu tanım kabul edilmeden önce, ülke Çin'de Wa (倭, Japonya'da MS 757 civarında 和 olarak değiştirildi) olarak ve Japonya'da Yamato endonimi ile biliniyordu.[21] Karakterlerin orijinal Çin-Japonca okunuşu olan Nippon, Japon banknotları ve posta pulları da dahil olmak üzere resmi kullanımlar için tercih edilmektedir.[20] Nihon ise genellikle günlük konuşmada kullanılır ve Edo Dönemi'nde Japon fonolojisindeki değişiklikleri yansıtır.[21] Nichi () karakteri "güneş" veya "gün" anlamına gelirken, hon () ise "temel" veya "orijin" anlamına gelir. 日本 karakterleri "Doğan Güneşin Ülkesi" tanımının kaynağı olan "güneşin kökeni" anlamına gelmektedir.[22]

Japonya adı, 日本 kelimesinin Wu Çincesi telaffuzlarına dayanmaktadır ve erken ticaret yoluyla Avrupa dillerine tanıtılmıştır. Bu hala modern Wu dillerinde yansıtılmaktadır, örneğin Şanghaycada Zeppen (Wuu dili telaffuz: [zəʔpən]) veya Wenzhoucada Zaipan olarak adlandırılmaktadır. 13. yüzyılda Marco Polo, 日本國 karakterlerinin Erken Mandarin Çincesi telaffuzunu Cipangu olarak kaydetti.[23] Japonya'nın eski Malayca adı olan Japang veya Japun, Çin'in güney kıyısındaki bir lehçesinden ödünç alınmış ve bu sözcük 16. yüzyılın başlarında Avrupa'ya getiren Güneydoğu Asya'daki Portekizli tüccarlar tarafından getirilmiştir.[24] Bu ismin İngilizcedeki ilk kaydı, 1577'de basılmış ve Portekizli bir Cizvit Luís Fróis tarafından yazılmış 1565 bir mektubun çevirisinde Giapan'ın yazılışından ibarettir.[25][26] Örneğin ismin İngilizcedeki ilk hali, 1577'de yayınlanan bir kitapta yer almaktadır ve 1565 tarihli Portekizce bir mektubun çevirisinde adı Giapan olarak yazmaktadır.[27][28] Türkçe kaynaklarda ise ilk olarak Dîvânu Lugâti't-Türk eserinde Çaparka adıyla geçmiş olup[29] günümüz Japonya adı ise yine Batı dillerinden gelmiştir.

Meiji Restorasyonu'ndan II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar, Japonya'nın tam adı "Büyük Japon İmparatorluğu" anlamına gelen Dai Nippon Teikoku (大日本帝國) idi.[30] Günümüzde, resmî olarak "Japonya Devleti" anlamı gelen Nihon-koku veya Nippon-koku (日本国) adı kullanılmaktadır. Uzun formu açıklayıcı bir tanım içermeyen Japonya gibi ülkelere genellikle "ülke", "ulus" veya "devlet" anlamına gelen koku () karakteriyle eklenmiş bir ad verilir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Prehistorya ve antik tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Efsanevi İmparator Jimmu (神武天皇, Jinmu-tennō)

Yaklaşık MÖ 30.000'e ait bir Paleolitik kültür, Japon adalarında bilinen ilk yerleşimi oluşturmaktadır.[31] Bunu, MÖ 14.500 civarından (Jōmon Dönemi'nin başlangıcı) itibaren, çukurda yaşama ve ilkel tarımla karakterize edilen Orta Taş Çağı'ndan Cilalı Taş Devri'ne kadar yarı yerleşik avcı-toplayıcı kültürü izledi.[32] Döneme ait kil kaplar günümüze ulaşan en eski çanak çömlek örnekleri arasındadır.[33] MÖ 700 civarında, Japon dillerini konuşan Yayoiler, Kore Yarımadası'ndan adalara girerek[34][35][36] Jōmonlar ile karışmaya başladı.[36] Yayoi Dönemi'nde Çin ve Kore'den ıslak pirinç tarımı[37], yeni bir çömlekçilik tarzı[38] ve metalurji gibi uygulamaların tanıtıldığı dönem görüldü.[39] Efsaneye göre İmparator Jimmu (Amaterasu'nun torunu), MÖ 660 yılında Japonya'nın merkezinde bir krallık kurarak kesintisiz bir imparatorluk çizgisi başlattı.[40]

Japonya yazılı tarihte ilk kez MS 111'de tamamlanan Çin Han Kitabı adlı eserde yer almaktadır. Budizm, Japonya'ya MS 552'de bir Kore krallığı olan Baekje'den tanıtıldı, ancak Japon Budizmi'nin gelişimi öncelikli olarak Çin'den etkilenmiştir.[41] Erken direnişe rağmen Budizm, Prens Shōtoku gibi şahsiyetler de dahil olmak üzere yönetici sınıf tarafından desteklendi ve Asuka Dönemi'nden (592-710) başlayarak yaygın bir kabul gördü.[42]

MS 645 yılında Prens Naka no Ōe ve Fujiwara no Kamatari liderliğindeki hükûmet, geniş kapsamlı Taika Reformları'nı planladı ve uyguladı. Reform, Çin'den gelen Konfüçyüsçü fikir ve felsefelere dayanan toprak reformuyla başladı.[43] Japonya'daki tüm toprakları çiftçiler arasında eşit olarak dağıtılmak üzere kamulaştırdı ve yeni bir vergi sisteminin temeli olarak bir hane kayıt defterinin derlenmesini emretti.[44] Reformların gerçek amacı, daha fazla merkezileşme sağlamak ve yine Çin'in hükûmet yapısına dayanan imparatorluk sarayının gücünü artırmaktı. Çin yazısı, siyaseti, sanatı ve dini hakkında bilgi edinmek için Çin'e elçiler ve öğrenciler gönderildi.[43] Prens Ōama ile yeğeni Prens Ōtomo arasındaki kanlı bir çatışma olan 672 Jinshin Savaşı, daha ileri idari reformlar için önemli bir dayanak haline geldi.[45] Bu reformlar, mevcut kanunları güçlendiren ve merkezi ve alt yerel yönetimlerin yapısını oluşturan Taihō Kanunu'nun yayımlanmasıyla doruğa ulaştı.[44] Bu yasal reformlar, yarım bin yıl boyunca yürürlükte kalan Çin tarzı bir merkezi hükûmet sistemi olan ritsuryō sistemini yarattı.[45]

Nara Dönemi (710-784), Heijō-kyō'daki (modern Nara) İmparatorluk Sarayı merkezli bir Japon devletinin ortaya çıkışına işaret ediyordu.[46] Bu dönem, Kojiki (712) ve Nihon Shoki (720) kitaplarının tamamlanmasıyla yeni oluşan bir edebiyat kültürünün ortaya çıkışı ve Budist esinli sanat eserleri ve mimarinin gelişmesiyle karakterize edilir.[47][48] MS 735-737'deki çiçek hastalığı salgını sonucunda Japonya nüfusunun üçte birini kaybettiğine inanılmaktadır.[48][49] MS 784 yılında İmparator Kammu başkenti taşıyarak MS 794 yılında Heian-kyō'ya (günümüz Kyoto) yerleşti.[48] Bu, belirgin bir şekilde yerli Japon kültürünün ortaya çıktığı Heian Dönemi'nin (794-1185) başlangıcına işaret ediyordu. Murasaki Shikibu'nun Genji'nin Hikâyesi ile Japonya'nın milli marşı Kimigayo'nun sözleri bu dönemde yazıldı.[50]

Feodal dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Moğolların Japonya seferleri sırasında bir Moğol gemisine binen Japon samurayları (Mōko Shūrai Ekotoba, 1293)

Japonya'nın feodal dönemi, yönetici bir savaşçı sınıfı olan samurayların ortaya çıkışı ve hakimiyeti ile karakterizedir.[51] 1185 yılında, Genpei Savaşı'nda Taira boyunun Minamoto boyu tarafından yenilgiye uğratılmasının ardından samuray Minamoto no Yoritomo, Kamakura'da askeri bir yönetim kurdu.[52] Yoritomo'nun ölümünden sonra Hōjō boyu, şogunun vekili olarak iktidara geldi.[48] Budizmin Zen okulu Kamakura Dönemi'nde (1185-1333) Çin'den tanıtıldı ve samuray sınıfı arasında yaygınlaştı.[53] Kamakura şogunluğu, 1274 ve 1281'de Moğol istilalarını püskürttü ancak sonunda İmparator Go-Daigo tarafından devrildi.[48] Go-Daigo, kısa bir süre otoritesini yeniden kurmaya çalışırken 1336'da Ashikaga Takauji'ye yenilmesi Muromachi Dönemi'nin (1336-1573) başlangıcı oldu.[54] Daha sonra kurulan Ashikaga şogunluğu, daimyō adı verilen feodal savaş ağalarını kontrol etmekte başarısız oldu ve 1467'de, yüzyıllık Sengoku Dönemi'ni ("Savaşan Devletler") başlatan bir iç savaş başladı.[55]

16. yüzyılda Portekizli tüccarlar ve Cizvit misyonerleri ilk kez Japonya'ya ulaşarak Japonya ile Batı arasında doğrudan ticari ve kültürel alışverişi başlattılar.[48][56] Oda Nobunaga, diğer birçok daimyōyu fethetmek için Avrupa teknolojisini ve ateşli silahlarını kullanarak[57] iktidarını pekiştirmesi Azuchi-Momoyama Dönemi olarak bilinen dönemi başlattı.[58] Nobunaga'nın 1582'deki ölümünün ardından, halefi Toyotomi Hideyoshi, 1590'ların başında ülkeyi birleştirdi ve 1592 ve 1597'de Kore'ye iki başarısız istila girişiminde bulundu.[48]

Sekigahara Muharebesi'ni tasvir eden bir parşömen (Sekigahara Kassen Byōbu, 1620'ler)

Tokugawa Ieyasu, Hideyoshi'nin oğlu Toyotomi Hideyori'nin naibi olarak görev yaptı ve konumunu siyasi ve askeri destek kazanmak için kullandı.[59] Açık savaş patlak verdiğinde Ieyasu, 1600 yılında Sekigahara Muharebesi'nde rakip boyları mağlup etti. 1603 yılında İmparator Go-Yōzei tarafından şogun olarak atandı ve Edo'da (modern Tokyo) Tokugawa şogunluğunu kurdu.[60] Şogunluk, özerk daimyōyu kontrol etmek için bir davranış kuralları olarak buke shohatto ("Savaşçı Evleri için Çeşitli Kanun Noktaları")[61] ve 1639'da Edo Dönemi (1603-1868) olarak bilinen iki buçuk yüzyıllık zayıf siyasi birliği kapsayan izolasyonist sakoku ("kapalı ülke") politikasını içeren önlemleri yürürlüğe koydu.[60][62] Modern Japonya'nın ekonomik büyümesi bu dönemde başladı ve bunun sonucunda yollar ve su ulaşım yolları ile Osaka pirinç komisyoncularının vadeli işlem sözleşmeleri, bankacılık ve sigorta gibi finansal araçları ortaya çıktı.[63] Batı bilimleri (rangaku) çalışmaları Hollanda'nın Nagasaki'deki yerleşim bölgesiyle temas yoluyla devam etti.[60] Edo Dönemi'nde Japonların Japonya'yı incelemesi olan kokugaku ("ulusal çalışmalar") ortaya çıkmıştır.[64]

Modern dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparator Meiji (明治天皇, Meiji-tennō); 1852-1912

Amerika Birleşik Devletleri Donanması, Japonya'nın dış dünyaya açılmasını zorlamak için Tuğamiral Matthew C. Perry'yi gönderdi. Temmuz 1853'te dört "Kara Gemi" ile Uraga'ya gelen Perry Seferi, Mart 1854'te Kanagava Antlaşması ile sonuçlandı.[60] Daha sonra diğer Batılı ülkelerle yapılan benzer anlaşmalar ekonomik ve siyasi krizleri beraberinde getirdi.[60] Şogunun istifası Boshin Savaşı'na yol açtı ve sonucunda tek bir imparatorun (Meiji Restorasyonu) yönetiminde merkezi bir devlet kuruldu.[65] Batılı siyasi, adli ve askeri kurumları benimseyen Kabine, Özel Konsey'i organize etti, Meiji Anayasası'nı tanıttı (29 Kasım 1890) ve İmparatorluk Diyeti'ni topladı.[66] Meiji Dönemi'nde (1868-1912), Japon İmparatorluğu, Asya'daki en gelişmiş ülke ve etki alanını genişletmek için askeri çatışma peşinde koşan sanayileşmiş bir dünya gücü olarak ortaya çıktı.[67][68][69] Birinci Çin-Japon Savaşı (1894-1895) ve Rus-Japon Savaşı'ndaki (1904-1905) zaferlerden sonra Japonya; Tayvan, Kore ve Sahalin'in güney yarısının kontrolünü ele geçirdi.[70] Japon nüfusu 1873 yılında 35 milyon iken 1935'te 70 milyona çıkarak kentleşmeye önemli bir geçiş yaptı.[71][72]

20. yüzyılın başlarında, artan yayılmacılık ve militarizasyonun gölgesinde kalan nispeten demokratik bir Taişo Dönemi (1912-1926) görüldü.[73][74] I. Dünya Savaşı'na İtilaf devletleri safında katılan Japonya'nın Pasifik ve Çin'deki Alman sömürgelerini ele geçirmesine izin verildi.[74] 1920'ler, katı bir devletçiliğe doğru siyasi bir kaymaya, 1923 Büyük Tokyo Depremi'nin ardından bir kanunsuzluk dönemine, siyasi muhalefete karşı yasaların çıkarılmasına ve bir dizi darbe girişimine tanık oldu.[72][75][76] Bu süreç 1930'larda hızlandı ve liberal demokrasiye karşı bir düşmanlığı paylaşan ve kendilerini Asya'da yayılmaya adamış birkaç radikal milliyetçi grup doğurdu. 1931'de Japonya, Mançurya'yı işgal etti ve işgalin uluslararası alanda kınanmasının ardından iki yıl sonra Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı.[77] 1936'da Japonya, Nazi Almanyası ile Anti-Komintern Paktı'nı imzaladı ve 1940'ta Üç Güç Paktı ile Mihver Devletleri'nden biri haline geldi.[72]

Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı

Japonya, 1937'de Çin'in diğer bölgelerini de işgal ederek İkinci Çin-Japon Savaşı'nı (1937-1945) hızlandırdı.[78] 1940'ta İmparatorluk, Fransız Hindiçini'ni işgal etti ve ardından Amerika Birleşik Devletleri Japonya'ya petrol ambargosu koydu.[72][79] 7-8 Aralık 1941'de Japon kuvvetleri Pearl Harbor'a ve diğerlerinin yanı sıra Malaya, Singapur ve Hong Kong'daki Britanya kuvvetlerine sürpriz saldırılar düzenleyerek Pasifik'te II. Dünya Savaşı'nı başlattı.[80] Sonraki dört yıl boyunca, Sovyetlerin Mançurya'yı işgali ve 1945'te Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı ile sonuçlanan Müttefik zaferlerinden sonra, Japonya koşulsuz teslim olmayı kabul etti.[81] Savaş, Japonya ve Uzak Doğu'da milyonlarca insanın hayatına mal oldu.[72] Müttefikler, milyonlarca Japon yerleşimciyi Asya'daki eski kolonilerinden ve askerî kamplarından geri gönderdiler ve Japon İmparatorluğu'nu ve fethettiği topraklar üzerindeki etkisini büyük ölçüde ortadan kaldırdılar.[82][83] Müttefikler, ayrıca Japon liderlerini savaş suçlarından yargılamak için Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'ni topladılar.[83]

1947'de Japonya, liberal demokratik uygulamaları vurgulayan yeni bir anayasa kabul etti.[83] Müttefik işgali, 1952'de San Francisco Barış Antlaşması ile sona erdi[84] ve Japonya 1956'da Birleşmiş Milletler'e üye oldu.[83]

Savaştan sonra rekor bir ekonomik büyüme dönemi Japonya'yı dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline geldi. Bu dönem varlık fiyatı balonunun patlamasıyla 1990'ların ortalarında sona erdi ve ülkenin ancak 21. yüzyılın başlarında kademeli olarak çıkabildiği bir ekonomik durgunluk başladı.[85] 2011 yılında Japonya, dünya kayıtlı tarihindeki en büyük depremlerden birini yaşadı ve Fukushima Daiichi nükleer felaketini tetikledi.[86] 1 Mayıs 2019'da İmparator Akihito'nun tahttan çekilmesinin ardından oğlu Naruhito'nun imparator olmasıyla Reiwa Dönemi başladı.[87]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın topoğrafik haritası

Japonya, Asya'nın Pasifik kıyısı boyunca uzanan 14.125 adadan oluşur.[88] Ohotsk Denizi'nden Doğu Çin Denizi'ne kadar 3.000 km kuzeydoğu-güneybatıya kadar uzanır.[89][90] Ülkenin kuzeyden güneye beş ana adası Hokkaidō, Honşu, Shikoku, Kyūshū ve Okinawa'dır.[91] Okinawa'yı da içeren Ryukyu Adaları, Kyūshū'nun güneyinde bir zincirdir. Nanpō Adaları, Japonya'nın ana adalarının güneyinde ve doğusunda yer almaktadır. Hepsi birlikte genellikle Japon Takımadaları olarak bilinir.[92] 2019 itibarıyla Japonya'nın toprakları 377.975,24 km²'dir.[1] Japonya, 29.751 km ile dünyanın altıncı en uzun kıyı şeridine sahiptir. Japonya, çok uzaklara yayılmış adaları nedeniyle, 4.470.000 km²'yi kaplayan dünyanın sekizinci en büyük münhasır ekonomik bölgesine sahiptir.[93][94]

Japon Takımadaları'nın %67'si ormanlardan, %14'ü ise tarım alanlarından oluşmaktadır.[95] Esasen engebeli ve dağlık arazi yerleşim açısından kısıtlıdır.[96] Bu nedenle yaşanabilir bölgeler, özellikle de kıyı bölgelerinde, çok yüksek nüfus yoğunluğu bulunmaktadır. Yerel yoğunlaşma dikkate alınmaksızın bile, Japonya en yoğun nüfusa sahip 40. ülkedir.[97][98] Honşu, 2010 yılı itibarıyla 450 kişi/km² ile en yüksek nüfus yoğunluğuna sahip adayken, Hokkaidō, 2016 yılı itibarıyla 64,5 kişi/km² ile en düşük nüfus yoğunluğuna sahip adadır.[99] 2014 yılı itibarıyla Japonya'nın toplam alanının yaklaşık %0,5'i ıslah edilen arazilerden (umetachi) oluşmaktadır.[100] Biwa Gölü antik bir göldür ve ülkenin en büyük tatlı su gölüdür.[101]

Japonya, Pasifik ateş çemberi boyunca yer alması nedeniyle depremlere, tsunamiye ve volkanik patlamalara büyük ölçüde eğilimlidir.[102] 2016 Dünya Risk Endeksine göre ölçülen 17. en yüksek doğal afet riskine sahiptir.[103] Japonya'da 111 aktif yanardağ bulunmaktadır.[104] Çoğunlukla tsunamiyle sonuçlanan yıkıcı depremler her yüzyılda birkaç kez meydana gelir.[105] 1923 Kanto depremi sonucunda 140.000'den fazla insan hayatını kaybetti.[106] Daha yakın zamandaki büyük depremler ise 1995 Büyük Hanşin Depremi ve büyük bir tsunamiyi tetikleyen 2011 Tōhoku depremidir.[86]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Baharda Arakurayama Sengen Parkı'ndan Fuji Dağı görünümü

Japonya'nın iklimi ağırlıklı olarak ılımandır ancak kuzeyden güneye büyük farklılıklar gösterir. En kuzeydeki bölge olan Hokkaidō, uzun ve soğuk kışları ve çok sıcak ve serin yazları olan nemli bir karasal iklime sahiptir. Yağışlar yoğun değildir ancak adalarda kışın genellikle derin kar kümeleri oluşur.[107]

Honşu'nun batı kıyısındaki Japon Denizi bölgesinde, kuzeybatı kış rüzgarları kış aylarında yoğun kar yağışı getiriyor. Yazın Fön rüzgârı nedeniyle bölge bazen aşırı yüksek sıcaklıklara maruz kalabilmektedir.[108] Honşu'nun tam ortasındaki Orta Yaylalar (中央高地, Chūō Kōchi), yaz ve kış arasında büyük sıcaklık farklarının olduğu tipik bir iç nemli karasal iklime sahiptir. Chūgoku ve Shikoku bölgelerinin dağları, Seto İç Denizi'ni mevsimsel rüzgarlardan koruyarak yıl boyunca ılıman bir hava sağlamaktadır.[107]

Pasifik kıyısı, ara sıra kar yağışı ile daha ılıman kışlar ve güneydoğu mevsimsel rüzgar nedeniyle sıcak, nemli yazlar yaşayan nemli bir subtropikal iklime sahiptir. Ryukyu ve Nanpō Adaları, sıcak kışlar ve sıcak yazlarla subtropikal bir iklime sahiptir. Özellikle yağışlı mevsimde yağışlar çok yoğun olmaktadır.[107] Okinawa'da ana yağış mevsimi Mayıs ayı başlarında başlar ve yağmur cephesi yavaş yavaş kuzeye doğru ilerler. Yaz sonu ve sonbahar başında tayfunlar sıklıkla şiddetli yağmur getirir.[109] Çevre Bakanlığı'na göre şiddetli yağışlar ve artan sıcaklıklar tarım sektöründe ve başka yerlerde sorunlara neden olmaktadır.[110] Japonya'da şimdiye kadar ölçülen en yüksek sıcaklık olan 41,1 °C, 23 Temmuz 2018'de kaydedildi[111] ve 17 Ağustos 2020'de tekrarlandı.[112]

Çevre ve doğa[değiştir | kaynağı değiştir]

Kōya Dağı'ndaki Kongōbu-ji'de sonbaharda akçaağaç yaprakları (momiji)

Japonya'da adaların iklimini ve coğrafyasını yansıtan dokuz orman ekolojik bölgesi bulunmaktadır. Ryukyu ve Ogasavara Adaları'ndaki subtropikal nemli geniş yapraklı ormanlardan, ana adaların ılıman iklim bölgelerindeki ılıman geniş yapraklı ve karma ormanlara, kuzey adaların soğuk, kış kısımlarındaki ılıman iğne yapraklı ormanlara kadar uzanırlar.[113] Japonya'da 2019 yılı itibarıyla boz ayı, kar maymunu, Japon rakun köpeği, Japon küçük tarla faresi ve Dev Japon semenderi dahil olmak üzere 90.000'den fazla yaban hayatı türü bulunmaktadır.[114][115]

Önemli flora ve fauna alanlarının yanı sıra 52 Ramsar sulak alanını korumak için geniş bir millî park ağı kurulmuştur.[116][117] Olağanüstü doğal değerleri nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dört alan eklenmiştir.[118]

II. Dünya Savaşı'ndan sonraki hızlı ekonomik büyüme döneminde, çevre politikaları hükûmet ve sanayi çevreleri tarafından küçümsendi; bunun sonucunda 1950'li ve 1960'lı yıllarda çevre kirliliği yaygınlaştı. Artan endişelere yanıt olarak hükûmet, 1970 yılında çevre koruma yasalarını çıkardı.[119] 1973'teki petrol krizi, Japonya'nın doğal kaynak eksikliği nedeniyle enerjinin verimli kullanımını da teşvik etti.[120]

Japonya, bir ülkenin çevresel sürdürülebilirliğe olan bağlılığını ölçen 2018 Çevresel Performans Endeksi'nde 20. sırada yer almaktadır.[121] Japonya dünyanın en büyük beşinci karbondioksit salımı yapan ülkesidir.[110] 1997 Kyoto Protokolü'nün ev sahibi ve imzacısı olan Japonya, karbondioksit emisyonlarını azaltma ve iklim değişikliğini engellemek için başka adımlar atma konusunda anlaşma yükümlülüğü altındadır.[122] 2020 yılında Japonya hükümeti 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefini açıkladı.[123] Çevre sorunları arasında kentsel hava kirliliği (NOx, asılı partiküller ve toksikler), atık yönetimi, suyun ötrofikasyonu, doğanın korunması, iklim değişikliği, kimyasal yönetimi ve koruma için uluslararası işbirliği yer almaktadır.[124]

Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal Diet Binası

Japonya, imparatorun sembolik yetkilere sahip olduğu üniter bir anayasal monarşidir.[125] Japonya Anayasası'na göre imparator “devletin ve halkın birliğinin simgesidir” ve egemenlik hakkı olmaksızın sadece törensel bir rol oynar. Egemenlik ise Japon halkına ait olup yürütme yetkisi başbakan ve Bakanlar Kurulu'nun diğer seçilmiş üyeleri tarafından kullanılır.[126] Japonya imparatoru, günümüzde imparator unvanına sahip dünyadaki tek hükümdardır.[127] Japonya İmparatorluk Ailesi, MÖ 660 yılına kadar uzanan tarihi ile günümüzde de devam eden dünyanın en eski monarşi hanedanıdır.[128] Günümüz Japonya imparatoru, 2019 yılında Akihito'nun çekilmesinden sonra tahta çıkan Naruhito'dur.[125]

Japonya'nın yasama organı, çift meclisli bir parlamento olan Ulusal Diyet'tir.[125] Diyet, her dört yılda bir veya feshedildiğinde halk oylamasıyla seçilen 465 sandalyeli bir alt Temsilciler Meclisi ile halk tarafından seçilen üyeleri altı yıl süreyle görev yapan 245 sandalyeli bir üst Danışmanlar Meclisi'nden oluşmaktadır.[129] 18 yaşın üzerindeki yetişkinler için genel oy hakkı bulunmaktadır[130] ve tüm seçilmiş makamlar için gizli oylama yapılır.[126] Merkez sağ büyük çadır Liberal Demokrat Parti, 1993 ve 1994 yılları arasında kısa bir 11 aylık dönem ve 2009-2012 yılları dışında genellikle 1955 Sistemi olarak adlandırılan, 1950'lerden bu yana ülkenin egemen partisidir.[131]

Japonya başbakanı, hükûmetin başıdır ve Diyet üyeleri arasından belirlenerek imparator tarafından atanır.[129] Başbakan, Bakanlar Kurulu'nun başı olarak devlet bakanlarını atama ve görevden alma yetkisine sahiptir.[129] Günümüz başbakan 2021 Liberal Demokrat Parti liderlik seçimini kazandıktan sonra göreve başlayan Fumiyo Kişida'dır.[132]

Hukuk[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Metropoliten Polis Teşkilatı'nın karargâhı

Tarihsel olarak Çin hukukundan etkilenen Japon hukuk sistemi, Edo Dönemi'nde Kujikata Osadamegaki gibi metinler aracılığıyla bağımsız olarak gelişti.[133] 19. yüzyılın sonlarından bu yana yargı sistemi büyük ölçüde Avrupa'nın, özellikle de Almanya'nın Kara Avrupası hukuk düzenine dayanmaktadır. 1896'da Japonya, Alman Bürgerliches Gesetzbuch'a dayalı bir medeni hukuk oluşturdu ve bu kanun, II. Dünya Savaşı sonrası değişikliklerle de yürürlükte kaldı.[134] 1947'de kabul edilen Japonya Anayasası, dünyanın değiştirilmemiş en eski anayasasıdır.[135] Yasal hukuk yasama organından kaynaklanır ve anayasa, imparatorun Meclis tarafından kabul edilen mevzuatı, kendisine mevzuata karşı çıkma yetkisi vermeden yayınlamasını gerektirir. Japon yazılı hukukunun ana gövdesine Altı Kanun (六法, roppō) adı verilir.[133] Japonya'nın mahkeme sistemi Yüksek Mahkeme ve üç seviyeli alt mahkemeler olmak üzere dört temel kademeye ayrılmıştır.[136]

Japonya'da iç güvenlik esas olarak Ulusal Kamu Güvenlik Komisyonu tarafından yönetilen Ulusal Polis Ajansı'nın gözetimi altında prefektörlük polis teşkilatları tarafından sağlanmaktadır.[137][138] Japon Sahil Güvenlik Teşkilatı, Japonya'yı çevreleyen karasularını korumak ve kaçakçılık, denizde çevre suçları, kaçak avcılık, casus gemiler ve yasadışı göçe karşı müdahaleden sorumludur.[139]

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi'ne göre, 2018 yılı itibarıyla istatistik raporlayan BM üye ülkeleri arasında, Japonya'da cinayet, adam kaçırma, cinsel şiddet ve soygun gibi şiddet içeren suçların görülme oranları oldukça düşük olduğu belirtilmiştir.[140][141][142][143] Japonya, aynı zamanda ABD, Singapur ve Tayvan ile birlikte gelişmiş ülkeler arasında ölüm cezasının uygulandığı dört ülkeden biridir.[144]

İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya, idari olarak dört yılda bir seçilen vali, yasama ve idari bürokrasi tarafından denetlenen 47 prefektörlüğe (都道府県, todofuken) ayrılır.[145] Prefektörlükler ise şehir, kasaba ve köy olmak üzere 1.719 belediyeye ayrılır.[146] Tokyo özel bir statüye sahip olup bunlara ek olarak 23 özel semte ayrılır. Hokkaidō ise prefektörlük ve belediyeler arası 14 alt prefektörlüğe ayrılır. Aynı zamanda bazı diğer prefektörlüklerde de alt prefektörlükler bulunmaktadır.

Japonya aynı zamanda sekiz bölgeye ayrılmıştır ancak bu bölgeler coğrafi olup herhangi bir idari bir yapıyı temsil etmemektedir.[147]

HokkaidōAomori (prefektörlük)Akita (prefektörlük)IwateYamagata (prefektörlük)MiyagiFukuşima (prefektörlük)Niigata (prefektörlük)TochigiGunmaIbarakiNagano (prefektörlük)Saitama (prefektörlük)Chiba (prefektörlük)TokyoKanagawaToyama (prefektörlük)IshikawaGifu (prefektörlük)Fukui (prefektörlük)YamanashiŞizuoka (prefektörlük)AichiShigaKyoto (prefektörlük)MieNara (prefektörlük)HyōgoOsaka (prefektörlük)Wakayama (prefektörlük)Tottori (prefektörlük)Okayama (prefektörlük)ShimaneHiroşima (prefektörlük)Yamaguchi (prefektörlük)KagawaTokushima (prefektörlük)EhimeKōchi (prefektörlük)Fukuoka (prefektörlük)Ōita (prefektörlük)Saga (prefektörlük)Nagasaki (prefektörlük)Kumamoto (prefektörlük)Miyazaki (prefektörlük)Kagoshima (prefektörlük)OkinawaTokyoKanagawa (prefektörlük)Osaka (prefektörlük)Wakayama (prefektörlük)

Dış ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya hem G7 hem de G20 üyesidir.

1956'dan bu yana Birleşmiş Milletler üyesi olan Japonya, Güvenlik Konseyi reformu isteyen G4 ülkeleri arasında yer almaktadır.[148] Japonya, G7, APEC ve "ASEAN Plus Three" üyesidir ve Doğu Asya Zirvesi'nin katılımcısıdır.[149] 2014'te 9,2 milyar ABD doları tutarında bağış yapan Japonya, dünyanın en büyük beşinci resmî kalkınma yardımı bağışçısıdır.[150] 2024 yılı itibarı ile Japonya dünyanın dördüncü en büyük diplomatik ağına sahiptir.[151]

Japonya'nın güvenlik ittifakını sürdürdüğü Amerika Birleşik Devletleri ile yakın bağları bulunmaktadır.[152] II. Dünya Savaşı'nın bitmesinden bu yana iki ülke yakın ekonomik ve savunma ilişkilerini sürdürmüştür. ABD, Japon ihracatı için büyük bir pazar ve Japon ithalatının başlıca kaynağıdır ve Japonya'yı kısmen bu amaç için askeri üslere sahip olan ülkeyi korumaya kararlıdır.[152] Japonya ayrıca, ABD, Avustralya ve Hindistan'la birlikte Çin'in Hint-Pasifik bölgesindeki etkisini mevcut ilişkileri ve işbirliği modellerini yansıtarak sınırlamayı amaçlayan, 2017'de yeniden düzenlenen çok taraflı bir güvenlik diyaloğu olan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu'nun ("Quad") da bir üyesidir.[153][154]

Japonya'nın komşularıyla çeşitli tarihsel ve bölgesel anlaşmazlıkları bulunmaktadır.[155] Japonya, Rusya'nın 1945'te Sovyetler Birliği tarafından işgal edilen Güney Kuril Adaları üzerindeki kontrolüne karşı çıkmaktadır.[156] Güney Kore'nin Liancourt Kayalıkları üzerindeki kontrolü Japonya tarafından kabul edilmemektedir.[157] Japonya, Çin ve Tayvan ile Senkaku Adaları ve Okinotorishima'nın statüsü nedeniyle gerginlik yaşamaktadır.[158] Yine Japonya'nın Kore'nin Japon yönetimi ve II. Dünya Savaşı dönemindeki olaylar nedeniyle Çin ve Güney Kore ile anlaşmazlıkları bulunmaktadır.[155] Japonya'nın ayrıca kaçırılan Japon vatandaşları ve nükleer silah programı konusunda Kuzey Kore ile devam eden bir gerginliği bulunmaktadır.[159]

Ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon Deniz Öz Savunma Kuvvetleri'ne ait Hyūga sınıfı refakat gemisi

Japonya, 2022 Küresel Barış Endeksi'nde Singapur'dan sonra Asya ülkeleri arasında ikinci sırada yer almaktadır.[160] 2022'de toplam GSYİH'sinin %1,1'ini savunma bütçesine harcadı[161] ve 2022'de de dünyanın en büyük onuncu askeri bütçesini korudu.[162] Japonya'nın askeri gücü olan Japon Öz Savunma Kuvvetleri, Japonya Anayasası'nın 9. maddesi ile sınırlandırılmış olup uluslararası anlaşmazlıklarda savaş ilan etme veya askeri güç kullanma hakkından feragat etmektedir.[163] Japon Öz Savunma Kuvvetleri, Savunma Bakanlığı tarafından yönetilmektedir ve Kara Öz Savunma Kuvvetleri, Deniz Öz Savunma Kuvvetleri ve Hava Öz Savunma Kuvvetleri'nden oluşmaktadır. Öz Savunma Kuvvetleri'ne katılım tamamen gönüllüdür. Japonya, 1992 yılında yapılan bir kanun değişikliğiyle birlikte Kamboçya, Mozambik, Afganistan, Irak ve Endonezya gibi ülkelerde barış operasyonlarına katılarak II. Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk defa ülke dışına asker göndermiştir.[164] Ayrıca Japon Deniz Öz Savunma Kuvvetleri, RIMPAC deniz tatbikatlarına düzenli olarak katılmaktadır.[165]

Japonya hükûmeti, Ulusal Güvenlik Konseyi'nin kurulması, Ulusal Güvenlik Stratejisi'nin kabul edilmesi ve Ulusal Savunma Programı Kılavuzları'nın geliştirilmesini içeren güvenlik politikasında değişiklikler düzenlemektedir.[166] Mayıs 2014'te Başbakan Şinzo Abe, Japonya'nın II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana sürdürdüğü pasiflikten kurtulmak ve bölgesel güvenlik konusunda daha fazla sorumluluk almak istediğini açıklamıştır.[167] Aralık 2022'de Başbakan Fumiyo Kişida, hükûmete harcamaları 2027'ye kadar %65 artırma talimatı vererek bu eğilimi daha da doğruladı.[168] Özellikle Kuzey Kore ve Çin ile yaşanan son gerilimler, Öz Savunma Kuvvetleri'nin statüsü ve Japon toplumu arasındaki ilişkileri hakkındaki tartışmayı yeniden alevlendirdi.[169][170]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası, Asya'nın en büyük menkul kıymetler borsasıdır.

Japonya, nominal GSYH bakımından ABD, Çin ve Almanya'nın ardından dünyanın dördüncü büyük ekonomisine ve satın alma gücüne göre dördüncü büyük ekonomisidir.[171] 2021 itibarıyla Japonya'nın işgücü, 68,6 milyondan fazla işçiden oluşan dünyanın sekizinci en büyük işgücüdür.[93] 2022 itibarıyla Japonya'da %2,6 civarında düşük bir işsizlik oranı bulunmaktadır.[172] Yoksulluk oranı G7 ülkeleri arasında en yüksek ikinci sırada yer almaktadır[173] ve nüfusun %15,7'sini aşmaktadır.[174] Japonya, gelişmiş ekonomiler arasında kamu borcunun GSYH'ye oranının en yüksek olduğu ülke olup[175], kamu borcunun 2022 itibarıyla GSYH'ye oranı %248 olarak tahmin edilmektedir.[176] Japon yeni, ABD doları ve eurodan sonra dünyanın üçüncü büyük rezerv para birimidir.[177]

Japonya, 2022 itibarı ile dünyanın beşinci büyük ihracatçısı ve dördüncü büyük ithalatçısıdır.[178][179] 2021'de ihracatı toplam GSYİH'nın %18,2'sini oluşturdu.[180] 2022 itibarıyla Japonya'nın ana ihracat pazarları Çin (Hong Kong dahil %23,9) ve ABD (%18,5) idi.[181] Başlıca ihracat ürünleri motorlu taşıtlar, demir-çelik ürünleri, yarı iletkenler ve otomobil parçalarıdır.[93] 2022 itibarıyla Japonya'nın ana ithalat pazarları Çin (%21,1), Amerika Birleşik Devletleri (%9,9) ve Avustralya (%9,8) idi.[181] Japonya'nın ana ithalatı makine ve teçhizat, fosil yakıtlar, gıda maddeleri, kimyasallar ve endüstrilerine yönelik hammaddelerdir.[181]

Kapitalizmin Japon versiyonu birçok farklı özelliğe sahiptir: keiretsu girişimleri etkilidir ve Japon çalışma ortamında ömür boyu istihdam ve kıdeme dayalı kariyer gelişimi yaygındır.[182][183] Japonya, 2018 itibarıyla en büyük tüketici kooperatifi ve en büyük tarım kooperatifi de dahil olmak üzere dünyanın en büyük on kooperatifinden üçünün bulunduğu büyük bir kooperatif sektörüne sahiptir.[184] Rekabet gücü ve ekonomik özgürlük açısından üst sıralarda yer almaktadır. Japonya, 2019 Küresel Rekabet Endeksi'nde altıncı sıradadır.[185]

Tarım ve balıkçılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Aizu'da (Fukuşima) bir çeltik tarlası

Japon tarım sektörü, 2018 itibarıyla ülkenin toplam GSYİH'sının yaklaşık %1,2'sini oluşturmaktadır.[129] Japonya topraklarının yalnızca %11,5'i ekime uygundur.[186] Ekilebilir arazinin azlığı nedeniyle küçük alanlarda tarım yapmak için teras sistemi kullanılmaktadır.[187] Bu sayede Japonya, 2018 yılı itibarıyla yaklaşık %50'lik tarımsal kendi kendine yeterlilik oranıyla, birim alan başına dünyanın en yüksek mahsul verimi seviyelerinden birine sahiptir.[188] Japonya'nın küçük tarım sektörü yüksek oranda sübvanse edilmekte ve korunmaktadır.[189] Çiftçiler yaşlandıkça ve haleflerini bulmakta zorlanırken çiftçilik konusunda artan bir endişe bulunmaktadır.[190]

Japonya, yakalanan balık tonajında dünyada yedinci sırada yer almaktadır ve önceki on yıldaki yıllık ortalama 4.000.000 tondan 2016 yılı itibarı ile 3.167.610 metrik ton balık yakaladı.[191] Japonya, dünyanın en büyük balıkçılık filolarından birine sahiptir ve küresel avlanmanın yaklaşık %15'ini karşılamaktadır.[93] Japonya'daki balıkçılığın ton balığı gibi balık stoklarının tükenmesine yol açtığı yönündeki eleştirilere yol açmaktadır.[192] Japonya'nın ticari balina avcılığını desteklemesi tartışmalara yol açmaktadır.[193]

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

Toyota tarafından üretilen bir hidrojen yakıt hücreli otomobil. Japonya, dünyanın üçüncü büyük otomobil üreticisidir.[194]

Japonya büyük bir endüstriyel kapasiteye sahiptir ve "otomotiv, takım tezgahlarının, çelik ve demir dışı metallerin, gemilerin, kimyasal maddelerin, tekstillerin ve işlenmiş gıdaların en büyük ve teknolojik olarak en gelişmiş üreticilerinden bazılarına" ev sahipliği yapmaktadır.[93] Japonya'nın sanayi sektörü, GSYİH'sının yaklaşık %27,5'ini oluşturmaktadır.[93] Ülkenin imalat üretimi, 2019 itibarıyla dünyanın üçüncü en yüksek üretimidir.[195] Tanınmış Japon imalat ve teknoloji şirketleri arasında Toyota, Nissan, Honda, Fujitsu, Yamaha, Epson, Toshiba, Sony, Panasonic, Nintendo, Sega, Nippon, Takeda Pharma, Mazda, Subaru, Isuzu, Mitsubishi, Komatsu, Sharp, Nikon, Canon, NEC ve Hitachi bulunmaktadır.[196]

Japonya, 2022 yılı itibarıyla dünyanın üçüncü büyük otomobil üreticisi konumunda olup, araç üretimi bakımından dünyanın en büyük otomobil şirketi Toyota'ya ev sahipliği yapmaktadır.[194][197] Japonya, niceliksel olarak 2021'de dünyanın en büyük otomobil ihracatçısıyken[198] 2023'ün başlarında bu unvanı Çin'e bıraktı.[199][200] Japon gemi inşa endüstrisi, Doğu Asyalı komşuları Güney Kore ve Çin'den gelen rekabetle karşı karşıyadır; bir 2020 hükûmet girişimi, bu sektörü ihracatı artırma hedefleri kapsamında desteklenmesi gereken sektörlerden biri olarak belirledi.[201]

Hizmet ve turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın hizmet sektörü, 2021 itibarıyla toplam ekonomik üretiminin yaklaşık %69,5'ini oluşturmaktadır.[202] Toyota, Mitsubishi UFJ, NTT, ÆON, SoftBank, Hitachi ve Itochu gibi dünyanın önde gelenleri arasında listelenen şirketler ile birlikte bankacılık, perakende, ulaşım ve telekomünikasyon büyük endüstrilerdir.[203][204]

Japonya, 2019'da 31,9 milyon uluslararası turist çekti[205] ve gelen turizmde 2019'da dünyada on birinci sırada yer aldı.[206] 2021 Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirlik Raporu, Japonya'yı 117 ülke arasında dünyada birinci sıraya koydu.[207] 2019 yılında uluslararası turizm geliri 46,1 milyar dolara ulaştı.[206]

Bilim ve teknoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Honda tarafından geliştirilen ASIMO robotu

Japonya, özellikle doğa bilimleri ve mühendislik olmak üzere bilimsel araştırmalarda lider ülkeler arasında yer alır. Ülke, 2023 Küresel İnovasyon Endeksi'nde 13. sırada yer almaktadır.[208] Gayri safi yurt içi hasılayla karşılaştırıldığında Japonya'nın araştırma ve geliştirme bütçesi, 2017 itibarıyla 867.000 araştırmacının 19 trilyon yenlik araştırma ve geliştirme bütçesiyle[209] dünyanın en yüksek ikinci bütçesidir.[210] Ülke, fizik, kimya veya tıp alanlarında yirmi iki Nobel ödülü[211] ve üç Fields madalyasına sahiptir.[212]

Japonya, 2020 yılı toplamının %45'ini tedarik ederek robotik üretimi ve kullanımında dünyaya liderlik etmektedir.[213][214] Japonya, 1000 çalışan başına 14 ile bilim ve teknoloji alanında dünyada kişi başına düşen en fazla araştırmacı sayısına sahip ikinci ülkedir.[215]

Bir zamanlar dünyanın en güçlüsü olarak kabul edilen Japon tüketici elektroniği endüstrisi, Güney Kore ve Çin gibi komşu Doğu Asya ülkelerinden gelen rekabetle karşı karşıyadır.[216] Ancak Japon video oyunu endüstrisi hala büyük bir sektör olarak barlığını sürdürmektedir. 2014 yılında Japonya'nın tüketici video oyunu pazarı 9,6 milyar dolar hasılat elde etti; bunun 5,8 milyar doları mobil oyunlardan geldi.[217] 2015 yılı itibarı ile Japonya, Çin, ABD ve Güney Kore'nin ardından dünyanın dördüncü büyük bilgisayar oyunu pazarıdır.[218]

Japonya Uzay Araştırma Ajansı, Japonya'nın ulusal uzay ajansı olarak uzay, gezegen ve havacılık araştırmaları yürütür ve roket ve uyduların geliştirilmesine öncülük eder.[219] Uluslararası Uzay İstasyonu'nun bir katılımcısıdır: Japon Deney Modülü (Kibō), 2008 yılında Uzay Mekiği montaj uçuşları sırasında istasyona eklenmiştir.[220] Akatsuki uzay sondası 2010 yılında fırlatıldı ve 2015 yılında Venüs'ün etrafında yörüngeye ulaştı.[221] Japonya'nın uzay araştırmalarına ilişkin planları arasında bir Ay üssü inşa etmek ve 2030 yılına kadar astronot göndermek yer almaktadır.[222] 2007 yılında Tanegashima Uzay Merkezi'nden ay kaşifi SELENE'yi (Selenolojik ve Mühendislik Kaşifi) fırlattı. Apollo programından bu yana gerçekleşen en büyük Ay misyonunun amacı Ay'ın kökeni ve evrimi hakkında veri toplamaktı. SELENE, 4 Ekim 2007'de Ay yörüngesine girdi[223][224] ve 11 Haziran 2009'da kasıtlı olarak Ay'a çarptı.[225]

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'da ulaşım altyapısı için büyük bir yatırım yapılmıştır.[226] Ülkede 2017 yılı itibarıyla 1 milyon km şehir, kasaba ve köy yolu, 130.000 km prefektörlük yolu, 54.736 km genel ulusal yol ve 7.641 km otoyol olmak üzere yaklaşık 1,2 milyon km karayolu bulunmaktadır.[227] Japonya'da trafik soldan akmaktadır. Yüksek hızlı, bölünmüş, sınırlı erişimli paralı yollardan oluşan bir tek ağ, büyük şehirleri birbirine bağlar ve paralı yol girişimleri tarafından işlenir. Enerji verimliliği teşvik etmek amacıyla araba sahipliği ücretleri ve benzin vergileri uygulanır. Japonya'da otomobil kullanımı G7 ülkeleri arasındaki en düşüğüdür.[228]

1987'deki özelleştirmeden bu yana, düzinelerce Japon demiryolu şirketi bölgesel ve yerel yolcu taşımacılığı pazarlarında rekabet etmektedir; büyük şirketler arasında yedi JR kuruluşu, Kintetsu, Seibu ve Keio Corporation yer almaktadır.[229] Büyük şehirleri birbirine bağlayan yüksek hızlı Şinkansenler (hızlı trenler), güvenlikleri ve dakiklikleri ile bilinir.[230]

2021 yılı itibarıyla Japonya'da 175 havalimanı bulunmaktadır.[93] En büyük iç hatlar havalimanı olan Tokyo'daki Haneda Havalimanı, 2019'da Asya'nın ikinci en işlek havalimanıydı.[231] Keihin ve Hanshin süper liman merkezleri, 2017 itibarıyla sırasıyla 7,98 ve 5,22 milyon TEU ile dünyanın en büyükleri arasındadır.[232]

Enerji[değiştir | kaynağı değiştir]

Kashiwazaki-Kariwa Nükleer Enerji Santrali

2019 yılı itibarıyla Japonya'da enerjinin %37,1'i petrolden, %25,1'i kömürden, %22,4'ü doğalgazdan, %3,5'i hidroelektrikten ve %2,8'i nükleer enerjiden ve diğer kaynaklardan üretilmiştir.[233] Nükleer enerji, 2010 yılındaki yüzde 11,2'lik orana göre düşüş göstermiştir. Mart 2011'deki Fukuşima I Nükleer Santrali kazalarınin ardından devam eden kamuoyu muhalefeti nedeniyle Mayıs 2012 itibarıyla ülkedeki tüm nükleer santraller devre dışı bırakılmıştı, ancak hükûmet yetkilileri kamuoyunu en azından bazılarının hizmete dönmesi lehine yönlendirmeye çalışmaya devam etti.[234] Sendai Nükleer Enerji Santrali, 2015 yılında yeniden faaliyete geçti ve o tarihten bu yana diğer bazı nükleer enerji santralleri de yeniden faaliyete geçti.[235][236]

Japonya önemli yerel rezervlerden yoksundur ve ithal enerjiye büyük ölçüde bağımlıdır.[237] Bu nedenle ülke kaynaklarını çeşitlendirmeyi ve yüksek enerji verimliliği seviyelerini korumayı hedeflemiştir.[238]

Su ve sanitasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ve sanitasyon sektörünün sorumluluğu, evsel kullanıma yönelik su temininden sorumlu Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı, su kaynaklarının geliştirilmesinden ve sanitasyondan sorumlu Arazi, Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı, ortamdaki su kalitesi ve çevrenin korunmasından sorumlu Çevre Bakanlığı ve kamu hizmetlerinin performans kıyaslamasından sorumlu İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı arasında paylaşılmaktadır.[239] İyileştirilmiş bir su kaynağına erişim Japonya'da evrenseldir. Nüfusun yaklaşık %98'i kamu hizmetlerinden borulu su almaktadır.[240]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon bir aile

Japonya'nın nüfusu 2022 yılı itibarı ile yaklaşık 125 milyondur ve bunların yaklaşık 122 milyonu Japon vatandaşıdır.[241] Geriye kalan kısmı ise küçük bir yabancı nüfus oluşturur.[242] Japonya dünyanın en hızlı yaşlanan ülkelerinden biridir ve toplam nüfusunun üçte birini oluşturan herhangi bir ülkedeki en yüksek yaşlı nüfus oranına sahiptir[243]; bu, yaşam beklentisinde bir artış ve doğum oranlarında bir düşüşün izlediği II. Dünya Savaşı sonrası bebek patlamasının bir sonucudur.[244] Japonya'nın toplam doğurganlık hızı 1,4 olup, bu oran 2,1 olan yenilenme oranının altındadır ve dünyanın en düşük oranları arasındadır;[245] Japonya'nın ortalama yaşı 48,4 olup dünyadaki en yüksek yaştır.[246] 2020 itibarıyla nüfusun %28,7'sinden fazlası 65 yaşın üzerindedir; bu da Japon nüfusunun dörtte birinden fazladır.[243] Artan sayıda genç Japon evlenmediği veya çocuksuz kaldığı için[247][248] Japonya'nın nüfusunun 2065 yılına kadar 88 milyon civarına düşmesi beklenmektedir.[243]

Tokyo Skytree'nin tepesinden Tokyo manzarası. Büyük Tokyo Bölgesi, dünyanın en kalabalık metropoliten alanı olarak sıralanıyor.

Demografik yapıdaki değişiklikler, başta işgücü nüfusunda azalma ve sosyal güvenlik yardımlarının maliyetinde artış olmak üzere çeşitli sosyal sorunlar yaratmıştır.[247] Japonya hükûmeti, 2060 yılına kadar çalışma çağındaki her kişiye neredeyse bir yaşlı kişinin düşeceğini öngörmektedir.[246] Göç ve doğum teşvikleri bazen ülkenin yaşlanan nüfusunu desteklemek için genç işçiler sağlamak amacıyla bir çözüm olarak önerilmektedir.[249][250] 1 Nisan 2019'da, belirli sektörlerdeki işgücü açığının azaltılmasına yardımcı olmak amacıyla yabancı işçilerin haklarını koruyan revize edilmiş bir göç yasası yürürlüğe girdi.[251]

Japonya etnik ve kültürel açıdan homojen bir toplumdur[252] ve Japonlar ülke nüfusunun %98,1'ini oluşturur.[253] Ülkedeki azınlık etnik gruplar arasında yerli Aynular ve Ryukyulular yer almaktadır.[254] Zainichi Koreliler[255], Çinliler[256], Filipinolar[257], çoğunlukla Japon kökenli Brezilyalılar[258], ve çoğunlukla Japon kökenli Perulular da Japonya'nın küçük azınlık grupları arasındadır.[259] Burakumin bir sosyal azınlık grubunu oluştururur.[260]

2022 yılında toplam Japon nüfusunun %92'si şehirlerde yaşıyordu.[261] Başkent Tokyo'nun nüfusu 2022 yılı itibarı ile 13,9 milyondur[11] ve 2016 yılı itibarı ile 38.140.000 kişiyle dünyanın en büyük metropoliten alanı olan Büyük Tokyo Bölgesi'nin bir parçasıdır.[262]

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Hiroşima yakınlarındaki Itsukuşima Tapınağı Torii kapısı, Japonya'nın Üç Manzarası ve UNESCO Dünya Mirası'ndan biridir.

Japonya Anayasası tam dini özgürlüğü garanti etmektedir.[263] Üst tahminler, Japon nüfusunun %84-96'sının yerli din olarak Şintoyu kabul ettiğini gösteriyor.[264] Ancak bu tahminler, gerçek inananların sayısından ziyade, bir tapınağa bağlı olan kişilere dayanmaktadır. Pek çok Japon hem Şinto hem de Budizme inanmaktadır; ya her iki din ile de özdeşleşebilirler ya da kendilerini dindar olmayan ya da maneviyatçı olarak tanımlayabilmektedirler.[265] Kültürel bir gelenek olarak dini törenlere katılım düzeyi, özellikle festivaller ve yeni yılın ilk türbe ziyareti gibi etkinlikler sırasında yüksek olmaya devam ediyor.[266] Çin'deki Taoizm ve Konfüçyüsçülük de Japon inanç ve geleneklerini etkilemiştir.[43]

Hristiyanlık Japonya'ya ilk kez 1549'dan itibaren Cizvit misyonerleri tarafından tanıtıldı. Günümüzde nüfusun %1[267] ila %1,5'i Hristiyandır.[268] Son yüzyıl boyunca, başlangıçta Hıristiyanlıkla ilgili olan Batı gelenekleri (Batı tarzı düğünler, Sevgililer Günü ve Noel dahil), birçok Japon arasında seküler gelenekler olarak popüler hale geldi.[269]

2016 yılı itibarıyla Japonya'daki Müslümanların yaklaşık %90'ı yabancı uyruklu göçmenlerdir.[270] 2018 yılı itibarıyla Japonya'da tahminen 105 cami ve 200.000 Müslüman bulunmaktaydı; bunların 43.000'i Japon vatandaşıydı.[271] Diğer azınlık dinleri arasında Hinduizm, Yahudilik ve Bahâîlerin yanı sıra Aynuların animist inançları yer alır.[272]

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir ramen restoranında kanji ve hiragana yazılar

Japonca, Japonya'nın fiili ulusal dilidir ve ülkedeki çoğu insanın ana dilidir.[273] Japon yazı sistemi, kanji (Çin karakterleri) ve iki grup kana (el yazısı ve kanji tarafından kullanılan köklere dayalı hece yazısı) ile latin alfabesi ve Arap rakamlarını kullanır.[274] İngilizce, Japonya'da iş dili ve uluslararası bağlantı dili olarak önemli bir rol üstlenmiştir. Sonuç olarak, İngilizcenin eğitim sistemindeki yaygınlığı arttı ve 2020 yılına kadar Japon okul sisteminin tüm seviyelerinde İngilizce dersleri zorunlu hale geldi.[273] Japon İşaret Dili, Japonya'da kullanılan birincil işaret dilidir ve resmî olarak kabul gördü, ancak kullanımı tarihsel olarak ayrımcı politikalar ve eğitim desteği eksikliği nedeniyle engellenmiştir.[273]

Ryukyu Adaları'nda Japoncanın yanı sıra Japon dil ailesinden Ryukyu dilleri (Amami, Kunigamice, Okinawaca, Miyakoca, Yaeyamaca, Yonagunice) konuşulmaktadır.[275] Günümüzde çok az çocuk bu dilleri öğreniyor[276] ancak yerel yönetimler geleneksel dillere ilişkin farkındalığı artırmaya çalışmaktadır.[277] Hokkaidō'da konuşulan izole bir dil olan Aynuca tehlike altında bir dildir ve 2014 yılı itibarıyla anadili konuşanların sayısı azdır.[278] Buna ek olarak, etnik azınlıklar, göçmen toplulukları ve Korece (farklı bir Zainichi Kore lehçesi dahil), Çince ve Portekizce gibi giderek artan sayıda yabancı dil öğrencisi tarafından başka diller de öğretilmekte ve kullanılmaktadır.[273]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Üniversitesi'ne giriş sınavlarının sonuçlarının açıklanmasının ardından kutlama yapan öğrenciler

1947 Temel Eğitim Yasası'ndan bu yana, Japonya'da zorunlu eğitim, birlikte dokuz yıl süren ilkokul ve ortaokuldan oluşur.[279] Hemen hemen tüm çocuklar eğitimlerine üç yıllık bir lisede devam etmektedirler.[280] Japonya'daki en iyi iki üniversite, Tokyo Üniversitesi ve Kyoto Üniversitesi'dir.[281] Nisan 2016'dan itibaren, çeşitli okullar, dokuz yıllık zorunlu eğitim programına entegre edilen ilkokul ve ortaokul ile akademik yıla başladı; MEXT, bu yaklaşımın ülke çapında benimsenmesini planlamaktadır.[282]

OECD tarafından koordine edilen Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), 15 yaşındaki Japonların bilgi ve becerilerini dünyanın en iyi üçüncü sıralamasında sıralamaktadır.[283] Japonya, ortalama 520 öğrenci puanıyla okuryazarlık, matematik ve fen bilimleri okumada en iyi performansı gösteren OECD ülkelerinden biridir ve OECD ülkeleri arasında dünyanın en yüksek eğitimli iş güçlerinden birine sahiptir.[283][284][285] 2018 itibarıyla toplam GSYİH'sının yaklaşık %3,1'ini eğitime harcamış olup[286] bu rakam OECD ortalaması olan %4,9'un altında kalmaktadır.[287] 2021'de ülke, 25-64 yaş aralığındakilerin yükseköğretime ulaşmış kişilerin yüzdesi açısından %55,6 ile üçüncü sırada yer aldı.[288] 25 ila 34 yaşları arasındaki Japonların yaklaşık %65'i bir tür yükseköğretim yeterliliğine sahipken, 25 ila 64 yaşları arasındaki Japonların %34,2'si lisans derecesine sahiptir, bu da OECD'de Güney Kore'den sonra ikinci sıradadır.[288] Japon kadınların %59'unun üniversite diplomasına sahip olması ve Japon erkeklerin %52'sinin üniversite diplomasına sahip olması nedeniyle, Japon kadınları erkek meslektaşlarına kıyasla daha yüksek eğitimlidir.[289]

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Fujita Üniversite Hastanesi, Japonya'daki en büyük çok uzmanlıklı eğitim hastanesidir.

Japonya'da sağlık bakımı ulusal ve yerel yönetimler tarafından sağlanmaktadır. Kişisel tıbbi hizmetler için ödeme, bir hükûmet komitesi tarafından belirlenen ücretlerle, göreceli erişim eşitliği sağlayan evrensel bir sağlık sigortası sistemi aracılığıyla yapılır. İşverenler aracılığıyla sigortası olmayan kişiler, yerel yönetimler tarafından idare edilen ulusal sağlık sigortası programına katılabilir.[290] 1973'ten beri, tüm yaşlı insanlar devlet destekli sigorta kapsamındadır.[291]

Japonya 2020'de toplam GSYİH'sının %10,9'unu sağlık hizmetlerine harcadı.[292] 2020 yılında Japonya'da beklenen yaşam süresi 84,62 yıl (erkekler için 81,64 yıl ve kadınlar için 87,74 yıl) ile dünyadaki en yüksek rakam iken[293]; bebek ölüm oranı ise çok düşük bir seviyededir (1000 canlı doğumda 2).[294] 1981'den bu yana Japonya'daki başlıca ölüm nedeni, 2018'deki toplam ölümlerin %27'sini oluşturan kanserken, bunu ölümlerin %15'ine yol açan kardiyovasküler hastalıklar izlemektedir.[295] Japonya, önemli bir sosyal sorun olarak kabul edilen, dünyanın en yüksek intihar oranlarından birine sahiptir.[296] Bir diğer önemli halk sağlığı sorunu da Japon erkekleri arasında sigara içme alışkanlığıdır.[297] Ancak Japonya, OECD'de en düşük kalp hastalığı oranına ve gelişmiş ülkeler arasında en düşük demans oranına sahiptir.[298]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon ulusal simgeleri Fuji Dağı ve sakura çiçekleri

Çağdaş Japon kültürü Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'dan gelen etkileri birleştirir.[299] Geleneksel Japon sanatları arasında seramik, tekstil, lake eşya, kılıç ve oyuncak bebek gibi el sanatları; bunraku, kabuki, noh, dans ve rakugo sahne gösterileri; çay seremonisi, ikebana, dövüş sanatları, kaligrafi, origami, onsen, Geyşa ve oyunlar gibi diğer sanatlar bulunmaktadır. Japonya, hem somut hem de somut olmayan kültürel varlıkların ve Ulusal Hazinelerlerin korunması ve tanıtılmasına yönelik gelişmiş bir sisteme sahiptir.[300] UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne 18'i kültürel öneme sahip 22 alan konulmuştur.[118] Japonya, günümüzde kültürel bir süper güç olarak kabul edilmektedir.[301][302][303][304]

Sanat ve mimari[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın en ünlü gezinti bahçelerinden biri olan Ritsurin Bahçesi

Japon resminin tarihi, yerli Japon estetiği ile ithal fikirler arasında sentez ve rekabeti sergiler.[305] Japon ve Avrupa sanatı arasındaki etkileşim önemliydi: örneğin, 19. yüzyılda ihraç edilmeye başlanan ukiyo-e baskılar, Japonizm olarak bilinen hareket, Batı'da modern sanatın gelişiminde özellikle de Ard-İzlenimcilik üzerinde önemli etki yaptı.[305]

Japon mimarisi yerel ve diğer etkilerin birleşimidir. Geleneksel olarak, zeminden hafifçe yükseltilmiş, kiremitli veya sazdan çatılı ahşap veya çamur sıva yapıları ile nitelendirilir.[306] Ise Mabedi, Japon mimarisinin prototipi olarak kutlandı.[307] Geleneksel evler ve birçok tapınak binalarında, odalarla iç ve dış mekan arasındaki farkı yok eden tatami hasır ve sürgülü kapıların kullanımını görülür.[308] 19. yüzyıldan beri Japonya, Batılı modern mimarisinin çoğunu inşaat ve tasarıma dahil etti.[309] Japon mimarlar, önce Kenzō Tange gibi mimarların çalışmaları ve ardından Metabolizma gibi hareketlerle uluslararası sahnede bir etki yarattılar.[310]

Edebiyat ve felsefe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal Hazine olan Genji'nin Hikayesi eserinin 12. yüzyıldan kalma resimli el kaydırması

Japon edebiyatının en eski eserleri arasında tamamı 8. yüzyıldan kalma ve Çince karakterlerle yazılmış Kojiki ve Nihon Shoki kronikleri ve Man'yōshū şiir antolojisi yer almaktadır.[311][312] Erken Heian döneminde kana (hiragana ve katakana) olarak bilinen fonogram sistemi geliştirildi.[313] Bambu Kesicisinin Hikayesi, günümüze ulaşan en eski Japon anlatısı olarak kabul edilir.[314] Sei Şonagon'un Yastık Kitabı eserinde saray hayatı anlatılırken, Murasaki Shikibu'nun Genji'nin Hikayesi genellikle dünyanın ilk romanı olarak tanımlanır.[315][316]

Edo Dönemi'nde chōnin ("kasaba halkı"), edebiyatın üreticileri ve tüketicileri olarak samuray aristokrasisini geride bıraktı. Örneğin Saikaku'nun eserlerinin popülaritesi okuyucu ve yazarlıktaki bu değişimi ortaya koyarken Bashō haikai (haiku) ile Kokinshū'nun şiirsel geleneğini yeniden canlandırdı ve Oku no Hosomichi adında şiirsel seyahat günlüğünü yazdı.[317] Meiji Dönemi, Japon edebiyatının Batı etkileriyle bütünleşmesiyle geleneksel edebi biçimlerin düşüşünü gördü. Natsume Sōseki ve Mori Ōgai, 20. yüzyılın başlarında önemli romancılardı; bunları Ryunosuke Akutagava, Jun'ichirō Tanizaki, Kafū Nagai ve daha yakın zamanda Haruki Murakami ve Kenji Nakagami izledi. Japonya'nın Yasunari Kavabata (1968) ve Kenzaburō Ōe (1994) olmak üzere iki Nobel ödüllü yazarı bulunmaktadır.[318]

Japon felsefesi tarihsel olarak hem yabancı, özellikle Çin ve Batılı unsurların hem de benzersiz Japon unsurlarının bir birleşimi olmuştur. Edebi biçimleriyle Japon felsefesi yaklaşık on dört yüzyıl önce başladı. Konfüçyüsçü idealler, Japonların toplum ve benlik kavramında, hükümetin örgütlenmesinde ve toplumun yapısında belirgindir.[319] Budizm, Japon psikolojisini, metafiziğini ve estetiğini derinden etkilemiştir.[320]

Müzik ve tiyatro[değiştir | kaynağı değiştir]

Şinto tapınağında bir noh performansı

Japon müziği eklektik ve çeşitlidir. Koto gibi birçok enstrüman 9. ve 10. yüzyıllarda tanıtıldı. Gitar benzeri şamisen ile çalınan popüler halk müziği 16. yüzyıldan kalmadır.[321] 19. yüzyılın sonlarında tanıtılan klasik Batı müziği, Japon kültürünün ayrılmaz bir parçasını oluşturur.[322] Kumi-daiko (toplu davul çalma) savaş sonrası Japonya'da ortaya çıktı ve Kuzey Amerika'da oldukça popüler haline geldi.[323] Savaş sonrası Japonya'daki popüler müzik, J-pop'un evrimine yol açan Amerikan ve Avrupa trendlerinden büyük ölçüde etkilendi.[324] Karaoke ise önemli bir kültürel aktivitedir.[325]

Japonya'nın dört geleneksel tiyatrosu noh, kyōgen, kabuki ve bunrakudur.[326] Noh, dünyadaki en eski sürekli tiyatro geleneklerinden biridir.[327]

Tatiller ve festivaller[değiştir | kaynağı değiştir]

Kyoto'da düzenlenen Gion Festivali

Resmî olarak Japonya'da hükûmet tarafından tanınan 16 ulusal tatil bulunmaktadır. Japonya'daki resmî tatiller, 1948 tarihli Resmi Tatil Yasası ile düzenlenmektedir.[328] 2000 yılından başlayarak Japonya, uzun bir hafta sonu elde etmek için bir dizi ulusal tatili Pazartesi gününe taşıyan Mutlu Pazartesi Sistemi'ni uygulamaya koydu.[329] Japonya'daki ulusal bayramlar, 1 Ocak Yeni Yıl Günü, Ocak ayının ikinci Pazartesi günü Yetişkinler Günü, 11 Şubat Ulusal Kuruluş Günü, 23 Şubat İmparatorun Doğum Günü, 20 veya 21 Mart ilkbahara gündönümü, 29 Nisan Şova Günü, 3 Mayıs Anayasa Anma Günü, 4 Mayıs Yeşillik Günü, 5 Mayıs Çocuk Bayramı, Temmuz ayının üçüncü Pazartesi günü Deniz Günü, 11 Ağustos Dağ Günü, Eylül ayının üçüncü Pazartesi günü Yaşlılara Saygı Günü, 23 veya 24 Eylül sonbahar gündönümü, Ekim ayının ikinci Pazartesi günü Sağlık ve Spor Günü, 3 Kasım Kültür Günü ve 23 Kasım İşçi Şükran Günü'dür.[330]

Matsuri olarak adlandırılan ve yıl içerisinde çeşitli zamanlarda kutlanan bayram ve festivallerin çoğu kraliyet döneminden günümüze kadar gelmektedir. Bu kutlamaların çoğu Çin ve Budist kökenlidir fakat Japonlar bu kutlamaları dini tören havasında yapmamaktadırlar. Ocak ayında kutlanan "Yetişkinler Günü" gibi bazı özel günler hafta sonları ile birleştirilmesi amacıyla daima pazartesi günleri kutlanır.

Bunların dışında Mart ile Nisan ayları arasında "Çiçek Seyretme" (Hanami), Mayıs ayında "Altın Hafta" (Golden Week), Temmuz 13 ile 15 arası bazen Ağustos ayında "Bon Festivali" (Obon) ve Eylül ayı ortalarında "Ay seyretme" (Tsukimi)dir.

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir tabak nigiri-zushi

Japon mutfağı, geleneksel tarifler ve yerel malzemeler kullanan çok çeşitli bölgesel spesiyaliteler sunmaktadır.[331] Deniz ürünleri ve Japon pirinci veya erişte geleneksel temel yiyeceklerdir.[332] Japon körisi, Britanya Hindistanı'ndan Japonya'ya girişinden bu yana oldukça yaygın tüketilmesinden dolayı ramen ve sushi ile birlikte ulusal yemek olarak adlandırılmaktadır.[333][334] Geleneksel Japon tatlıları wagashi olarak bilinir.[335] Kırmızı fasulye ezmesi ve mochi gibi malzemeler kullanılır. Yeşil çay dondurması modern zaman tatları arasındadır.[336]

Genellikle %14-17 alkol içeren ve pirincin birden fazla fermantasyonu ile yapılan demlenmiş pirinç içeceği sake popüler Japon içeceklerindendir.[337] Bira, 17. yüzyılın sonlarından beri Japonya'da üretilmektedir.[338] Yeşil çay Japonya'da üretilir ve Japon çay seremonisinde kullanılan matcha gibi şekillerde hazırlanır.[339]

Michelin Rehberi'ne göre Japonya, dünyanın geri kalanından daha fazla Michelin yıldızlı restorana ev sahipliği yapmaktadır.[340]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kyoto'da bir anime ve manga dükkanı

Japonya'da televizyon izlemeyle ilgili 2015 NHK anketine göre, Japonların %79'u her gün televizyon izlemektedir.[341] Japon televizyon dizileri hem Japonya'da hem de uluslararası alanda izlenmektedir[342]; diğer popüler şovlar varyete şovları, komedi ve haber programları türlerindedir.[343] Doraemon, Dragon Ball, Pokémon, One Piece, Naruto ve Sonic gibi birçok Japon medya imtiyazı küresel çapta önemli bir popülerlik kazandı ve dünyanın en yüksek hasılat yapan medya imtiyazları arasında yer almaktadır. Japon gazeteleri 2016 yılı itibarıyla dünyada en çok tirajı olan gazeteler arasındadır.[344]

Japonya, dünyadaki en eski ve en büyük film endüstrilerinden birine sahiptir.[345] Ishiro Honda'nın Godzilla filmi Japonya'nın uluslararası bir simgesi haline geldi ve kaijū filmlerinin tüm bir alt türünün yanı sıra tarihteki en uzun soluklu film serisini ortaya çıkardı.[346][347] Manga olarak bilinen Japon çizgi romanları 20. yüzyılın ortalarında gelişti ve dünya çapında popüler hale geldi. Çok sayıda manga serisi, Amerikan çizgi roman endüstrisine rakip olarak tüm zamanların en çok satan çizgi roman serilerinden biri haline geldi.[348] Anime olarak bilinen Japon animasyon filmleri ve televizyon dizileri, büyük ölçüde Japon mangasından etkilenmiş ve uluslararası alanda oldukça popüler hale gelmiştir.[349][350]

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Sumo töreni

Geleneksel olarak, sumo Japonya'nın millî sporu olarak kabul edilir.[351] Judo, karate ve kendo gibi Japon dövüş sanatları ülkede izleyiciler yaygın olarak uygulanmakta ve tercih edilmektedir.[352] Meiji Restorasyonu'ndan sonra, bazı Batılı sporlar Japonya'ya geldi ve eğitim sistemi aracılığıyla yayılmaya başladı.[353] Beyzbol ülkedeki en popüler spor olup[354] Japonya'nın en eski ve en çok izlenilen profesyonel ligi olan Nippon Professional Baseball (NPB) 1936'da kuruldu.[355] 1992 yılında profesyonel J.League'nin kuruluşundan bu yana futbol da geniş bir taraftar kitlesi kazandı.[356] Ülke, 2002 FIFA Dünya Kupası'na Güney Kore ile birlikte ev sahipliği yaptı.[357] Japonya, dört kez Asya Kupası'nı[358] ve 2011'de FIFA Kadınlar Dünya Kupası'nı kazanarak Asya'nın en başarılı futbol takımlarından biridir.[359] Golf, Japonya'da da popülerdir.[360]

Tokyo Dome'da Nippon Professional Baseball ligi maçı

Motor sporlarında Japon otomobil üreticileri, Formula 1, MotoGP ve Dünya Ralli Şampiyonası gibi serilerdeki şampiyonluklar ve zaferlerle birçok farklı kategoride başarılar elde etti.[361][362][363] Japon sürücüler Indianapolis 500 ve Le Mans 24 Saat yarışlarında zaferler elde etmenin ve yerel şampiyonalardaki başarılarının yanı sıra Formula 1'de podyumda yer almaktadırlar.[364][365] Super GT, Japonya'daki en popüler ulusal yarış serisi iken Super Formula ise üst düzey yerli açık tekerlek serisidir.[366] Ülke, Japonya Grand Prix'si gibi önemli yarışlara ev sahipliği yapmaktadır.[367]

Japonya, 1964'te Tokyo'da Yaz Olimpiyatları'na, 1972'de Sapporo ve 1998'de Nagano olmak üzere iki kez Kış Olimpiyatları ev sahipliği yaptı.[368] Ülke, 2006 Dünya Basketbol Şampiyonası'na ev sahipliği yaptı[369] ve 2023 FIBA Basketbol Dünya Kupası'nın ev sahiplerinden biriydi.[370] Tokyo, 2021 yılında 2020 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yaparak Tokyo'yu Olimpiyatlara iki kez ev sahipliği yapan ilk Asya şehri haline getirdi.[371] Ülke, resmi Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası'na beş kez ev sahipliği yapma hakkını elde ederek bu hakkı diğer tüm ülkelerden daha fazla kazandı.[372] Japonya, ragbi birliğinde Asya'nın en başarılı ülkesidir[373] ve 2019 IRB Ragbi Dünya Kupası'na ev sahipliği yaptı.[374]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Japonca日本, Japonca telaffuz: [ɲihoɴ], Nippon veya Nihon,[nb 1] veya resmî adı ile Japonca日本国, Nippon-koku veya Nihon-koku; "Japonya Devleti"
  1. ^ Japonca telaffuz: [ɲippoꜜɴ] veya Japonca telaffuz: [ɲihoꜜɴ]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "令和元年全国都道府県市区町村別面積調 (10月1日時点)" [Reiwa 1 prefektörlükler ve belediyeler tarafından ülke çapında alan araştırması (1 Ekim itibarıyla)] (Japonca). Japonya Uzamsal Bilgi Kurumu. 26 Aralık 2019. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Surface water and surface water change". OECD. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  3. ^ "Japanese population falls in all 47 prefectures for first time". The Japan Times. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  4. ^ "2020 Population Census Preliminary Tabulation". İstatistik Bürosu. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  5. ^ a b c d e "Uluslararası Para Fonu 2021 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  6. ^ Inequality – Income inequality – OECD Data. OECD. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  7. ^ "Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme 2021 Raporu" (PDF). hdr.undp.org (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 8 Eylül 2022. ss. 272-276. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022. 
  8. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  9. ^ "Nihon Rettō". Daijirin / Yahoo Japan dictionary. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2007. 
  10. ^ "Japan population, February 2024". nationsgeo.com (İngilizce). 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  11. ^ a b "東京都の人口(推計)" [Tokyo nüfusu (tahmini)]. Tokyo Metropoliten Hükûmeti İstatistik Bürosu. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  12. ^ United Nations (12 Mart 2017). "The World's Cities in 2016" (PDF). United Nations. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  13. ^ "The Seven Great Powers". American-Interest. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015. 
  14. ^ T. V. Paul; James J. Wirtz; Michel Fortmann (2005). Balance of Power. United States of America: State University of New York Press, 2005. ss. 59, 282. ISBN 978-0-7914-6401-4. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.  Accordingly, the great powers after the Cold War are Britain, China, France, Germany, Japan, Russia, and the United States p. 59
  15. ^ Baron, Joshua (22 Ocak 2014). Great Power Peace and American Primacy: The Origins and Future of a New International Order. US: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-29948-2. 
  16. ^ "SIPRI Yearbook 2012–15 countries with the highest military expenditure in 2011". Sipri.org. 28 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  17. ^ O'Sullivan, Michael; Subramanian, Krithika (17 Ekim 2015). The End of Globalization or a more Multipolar World?. Credit Suisse AG. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2017. 
  18. ^ "WHO Life expectancy". World Health Organization. 1 Haziran 2013. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2013. 
  19. ^ "Table A.17" (PDF). United Nations World Population Prospects, 2006 revision. UN. 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  20. ^ a b Schreiber, Mark (26 Kasım 2019). "You say 'Nihon', I say 'Nippon', or let's call the whole thing 'Japan'?". The Japan Times. 
  21. ^ a b Carr, Michael (Mart 1992). "Wa Wa Lexicography". International Journal of Lexicography. 5 (1). ss. 1-31. doi:10.1093/ijl/5.1.1Oxford University Press vasıtasıyla. 
  22. ^ Piggott, Joan R. (1997). The Emergence of Japanese Kingship. Stanford University Press. ss. 143-144. ISBN 978-0-8047-2832-4. 
  23. ^ Hoffman, Michael (27 Temmuz 2008). "Cipangu's landlocked isles". The Japan Times. 25 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Lach, Donald (2010). Asia in the Making of Europe. I. University of Chicago Press. s. 157. 
  25. ^ Mancall, Peter C. (2006). "Of the Ilande of Giapan, 1565". Travel narratives from the age of discovery: an anthology. Oxford University Press. ss. 156-157. 
  26. ^ Batchelor, Robert K. (6 Ocak 2014). London: The Selden Map and the Making of a Global City, 1549–1689. University of Chicago Press. ss. 76, 79. ISBN 978-0-226-08079-6. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  27. ^ Mancall, Peter C. (2006). "Of the Ilande of Giapan, 1565". Travel Narratives from the Age of Discovery: an anthology. Oxford University Press. ss. 156-157. 
  28. ^ Batchelor, Robert K. (2014). London: The Selden Map and the Making of a Global City, 1549–1689. University of Chicago Press. ss. 76, 79. ISBN 978-0-226-08079-6. 
  29. ^ Kâşgarlı Mahmud (1986) [1074]. Dîvânu Lugâti't-Türk. B. Atalay tarafından çevrildi (2 bas.). Ankara. s. 29. 
  30. ^ Frédéric, Louis (2002). Japan Encyclopedia (İngilizce). The Belknap Press of Harvard University Press. s. 143. ISBN 978-0-674-00770-3. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  31. ^ Ono, Akira; Sato, Hiroyuki; Tsutsumi, Takashi; Kudo, Yuichiro (2002). "Radiocarbon Dates and Archaeology of the Late Pleistocene in the Japanese Islands". Radiocarbon. 44 (2). ss. 477-494. doi:10.1017/S0033822200031854. 
  32. ^ Habu, Junko (2004). Ancient Jomon of Japan. Cambridge University Press. s. 43. ISBN 978-0-521-77670-7. 
  33. ^ "Jōmon Culture (ca. 10,500–ca. 300 B.C.)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  34. ^ Wade, Nicholas (4 Mayıs 2011). "Finding on Dialects Casts New Light on the Origins of the Japanese People". The New York Times. 
  35. ^ Vovin, Alexander (2017). "Origins of the Japanese Language". Oxford Research Encyclopedia of Linguistics. Oxford University Press. doi:10.1093/acrefore/9780199384655.013.277. ISBN 978-0-19-938465-5. 
  36. ^ a b Watanabe, Yusuke; Naka, Izumi; Khor, Seik-Soon; Sawai, Hiromi; Hitomi, Yuki; Tokunaga, Katsushi; Ohashi, Jun (17 Haziran 2019). "Analysis of whole Y-chromosome sequences reveals the Japanese population history in the Jomon period". Scientific Reports. 9 (1). s. 8556. doi:10.1038/s41598-019-44473-z. PMC 6572846 $2. PMID 31209235. 
  37. ^ "Road of rice plant". Ulusal Doğa ve Bilim Müzesi. 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  38. ^ "Kofun Period (ca. 300–710)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  39. ^ "Yayoi Culture (ca. 300 B.C.–300 A.D.)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  40. ^ Hendry, Joy (2012). Understanding Japanese Society. Routledge. s. 9. ISBN 978-1-136-27918-8. 
  41. ^ Brown, Delmer M.; Hall, John Whitney; Jansen, Marius B.; Shively, Donald H.; Twitchett, Denis (1988). The Cambridge History of Japan. 1. Cambridge University Press. ss. 140-149, 275. ISBN 978-0-521-22352-2. 
  42. ^ Beasley, William Gerald (1999). The Japanese Experience: A Short History of Japan. University of California Press. s. 42. ISBN 978-0-520-22560-2. 
  43. ^ a b c Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. s. 72. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  44. ^ a b Sansom, George (1961). A History of Japan: 1334–1615. Stanford University Press. ss. 57, 68. ISBN 978-0-8047-0525-7. 
  45. ^ a b Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 107-108. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  46. ^ Prof. Dr. W. Eberhard, Uzak Doğu Tarihi, TTK Basımevi, Ankara 1992, s. 53.
  47. ^ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 64-79. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  48. ^ a b c d e f g Henshall, Kenneth (2012). "Of Courtiers and Warriors: Early and Medieval History (710–1600)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 24-52. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  49. ^ Hays, J.N. (2005). Epidemics and pandemics: their impacts on human history. ABC-CLIO. s. 31. ISBN 978-1-85109-658-9. 
  50. ^ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 79-87, 122-123. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  51. ^ Leibo, Steven A. (2015). East and Southeast Asia 2015–2016. Rowman & Littlefield Publishers. ss. 99-104. ISBN 978-1-4758-1875-8. 
  52. ^ Middleton, John (2015). World Monarchies and Dynasties. Routledge. s. 616. 
  53. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 106-112. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  54. ^ Shirane, Haruo (2012). Traditional Japanese Literature: An Anthology, Beginnings to 1600. Columbia University Press. s. 409. ISBN 978-0-231-15730-8. 
  55. ^ Sansom, George (1961). A History of Japan: 1334–1615. Stanford University Press. ss. 42, 217. ISBN 978-0-8047-0525-7. 
  56. ^ Lidin, Olof (2005). Tanegashima. Taylor & Francis. ISBN 0-203-47957-2. 
  57. ^ Brown, Delmer (Mayıs 1948). "The impact of firearms on Japanese warfare, 1543–98". The Far Eastern Quarterly. 7 (3). ss. 236-253. doi:10.2307/2048846. JSTOR 2048846. 
  58. ^ "Azuchi-Momoyama period (1573–1603)". Dallas Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  59. ^ Turnbull, Stephen (2011). Toyotomi Hideyoshi. Osprey Publishing. s. 61. ISBN 978-1-84603-960-7. 
  60. ^ a b c d e Henshall, Kenneth (2012). "The Closed Country: the Tokugawa Period (1600–1868)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 53-74. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  61. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 142-143. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  62. ^ Toby, Ronald P. (1977). "Reopening the Question of Sakoku: Diplomacy in the Legitimation of the Tokugawa Bakufu". Journal of Japanese Studies. 3 (2). ss. 323-363. doi:10.2307/132115. JSTOR 132115. 
  63. ^ Howe, Christopher (1996). The Origins of Japanese Trade Supremacy. Hurst & Company. ss. 58ff. ISBN 978-1-85065-538-1. 
  64. ^ Ohtsu, M.; Imanari, Tomio (1999). "Japanese National Values and Confucianism". Japanese Economy. 27 (2). ss. 45-59. doi:10.2753/JES1097-203X270245. 
  65. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 289-296. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  66. ^ Henshall, Kenneth (2012). "Building a Modern Nation: the Meiji Period (1868–1912)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 75-107. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  67. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan. Macmillan. ss. 18-19. ISBN 978-0-333-71000-5. 
  68. ^ Baran, Paul (1962). The Political Economy of Growth. Monthly Review Press. s. 160. 
  69. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 312-314. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  70. ^ Matsusaka, Y. Tak (2009). "The Japanese Empire". Tsutsui, William M. (Ed.). Companion to Japanese History. Blackwell. ss. 224-241. ISBN 978-1-4051-1690-9. 
  71. ^ Hiroshi, Shimizu; Hitoshi, Hirakawa (1999). Japan and Singapore in the world economy: Japan's economic advance into Singapore, 1870–1965. Routledge. s. 17. ISBN 978-0-415-19236-1. 
  72. ^ a b c d e Henshall, Kenneth (2012). "The Excesses of Ambition: the Pacific War and its Lead-Up". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 108-141. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  73. ^ Tsuzuki, Chushichi (2011). "Taisho Democracy and the First World War". The Pursuit of Power in Modern Japan 1825–1995. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780198205890.001.0001. ISBN 978-0-19-820589-0. 
  74. ^ a b Ramesh, S (2020). "The Taisho Period (1912–1926): Transition from Democracy to a Military Economy". China's Economic Rise. Palgrave Macmillan. ss. 173-209. ISBN 978-3-030-49811-5. 
  75. ^ Burnett, M. Troy (2020). Nationalism Today: Extreme Political Movements around the World. ABC-CLIO. s. 20. 
  76. ^ Weber, Torsten (2018). Embracing 'Asia' in China and Japan. Palgrave Macmillan. s. 268. 
  77. ^ "The Japanese Nation: It has a history of feudalism, nationalism, war and now defeat". LIFE. 17 Eylül 1945. ss. 109-111. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  78. ^ Paine, S. C. M. (2012). The Wars for Asia, 1911–1949. Cambridge University Press. ss. 123-125. ISBN 978-1-139-56087-0. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  79. ^ Worth, Roland H. Jr. (1995). No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific. McFarland. ss. 56, 86. ISBN 978-0-7864-0141-3. 
  80. ^ Bailey, Beth; Farber, David (2019). "Introduction: December 7/8, 1941". Beyond Pearl Harbor: A Pacific History. University Press of Kansas. ss. 1-8. 
  81. ^ Pape, Robert A. (1993). "Why Japan Surrendered". International Security. 18 (2): 154-201. doi:10.2307/2539100. JSTOR 2539100. 
  82. ^ Watt, Lori (2010). When Empire Comes Home: Repatriation and Reintegration in Postwar Japan. Harvard University Press. ss. 1-4. ISBN 978-0-674-05598-8. 10 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  83. ^ a b c d Henshall, Kenneth (2012). "A Phoenix from the Ashes: Postwar Successes and Beyond". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 142-180. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  84. ^ Coleman, Joseph (6 Mart 2007). "'52 coup plot bid to rearm Japan: CIA". The Japan Times. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  85. ^ Saxonhouse, Gary; Stern, Robert (2003). "The bubble and the lost decade". The World Economy. 26 (3): 267-281. doi:10.1111/1467-9701.00522. hdl:2027.42/71597Özgürce erişilebilir. 
  86. ^ a b Fackler, Martin; Drew, Kevin (11 Mart 2011). "Devastation as Tsunami Crashes Into Japan". The New York Times. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  87. ^ "Japan's emperor thanks country, prays for peace before abdication". Nikkei Asian Review. 30 Nisan 2019. 
  88. ^ McCurry, Justin (16 Şubat 2023). "Japan sees its number of islands double after recount". The Guardian. 
  89. ^ "Water Supply in Japan". Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  90. ^ Iwashita, Akihiro (2011). "An Invitation to Japan's Borderlands: At the Geopolitical Edge of the Eurasian Continent". Journal of Borderlands Studies. 26 (3). ss. 279-282. doi:10.1080/08865655.2011.686969. 
  91. ^ Kuwahara, Sueo (2012). "The development of small islands in Japan: An historical perspective". Journal of Marine and Island Cultures. 1 (1). ss. 38-45. doi:10.1016/j.imic.2012.04.004. 
  92. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan. Macmillan. ss. 8-11. ISBN 978-0-333-71000-5. 
  93. ^ a b c d e f g "World Factbook: Japan". CIA. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  94. ^ Yamada, Yoshihiko (2011). "Japan's New National Border Strategy and Maritime Security". Journal of Borderlands Studies. 26 (3). s. 357–367. doi:10.1080/08865655.2011.686972. 
  95. ^ "Natural environment of Japan: Japanese archipelago". Çevre Bakanlığı. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  96. ^ Fujimoto, Shouji; Mizuno, Takayuki; Ohnishi, Takaaki; Shimizu, Chihiro; Watanabe, Tsutomu (2017). "Relationship between population density and population movement in inhabitable lands". Evolutionary and Institutional Economics Review. Cilt 14. ss. 117-130. doi:10.1007/s40844-016-0064-z. 
  97. ^ "List of countries by population density". Statistics Times. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  98. ^ Fujimoto, Shouji; Mizuno, Takayuki; Ohnishi, Takaaki; Shimizu, Chihiro; Watanabe, Tsutomu (2014). "Geographic Dependency of Population Distribution". Proceedings of the International Conference on Social Modeling and Simulation, Plus Econophysics Colloquium. Springer Proceedings in Complexity. ss. 151-162. doi:10.1007/978-3-319-20591-5_14. ISBN 978-3-319-20590-8. 
  99. ^ "総務省|住基ネット" [İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı Mukim Kayıt Ağı]. soumu.go.jp. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  100. ^ Hua, Yang (2014). "Legal Regulation of Land Reclamation in China's Coastal Areas". Coastal Management. 42 (1). ss. 59-79. doi:10.1080/08920753.2013.865008. 
  101. ^ Tabata, Ryoichi; Kakioka, Ryo; Tominaga, Koji; Komiya, Takefumi; Watanabe, Katsutoshi (2016). "Phylogeny and historical demography of endemic fishes in Lake Biwa: The ancient lake as a promoter of evolution and diversification of freshwater fishes in western Japan". Ecology and Evolution. 6 (8). ss. 2601-2623. doi:10.1002/ece3.2070. PMC 4798153 $2. PMID 27066244. 
  102. ^ Israel, Brett (14 Mart 2011). "Japan's Explosive Geology Explained". Live Science. 
  103. ^ "World Risk Report 2016". UNU-EHS. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  104. ^ Fujita, Eisuke; Ueda, Hideki; Nakada, Setsuya (July 2020). "A New Japan Volcanological Database". Frontiers in Earth Science. Cilt 8. s. 205. doi:10.3389/feart.2020.00205. 
  105. ^ "Tectonics and Volcanoes of Japan". Oregon State University. 4 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  106. ^ Hammer, Joshua (Mayıs 2011). "The Great Japan Earthquake of 1923". Smithsonian Magazine. 
  107. ^ a b c Karan, Pradyumna Prasad; Gilbreath, Dick (2005). Japan in the 21st century. University Press of Kentucky. ss. 18-21, 41. ISBN 978-0-8131-2342-4. 
  108. ^ "Climate of Hokuriku district". Japonya Meteoroloji Ajansı. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  109. ^ "Overview of Japan's climate". Japan Meteorological Association. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  110. ^ a b Ito, Masami. "Japan 2030: Tackling climate issues is key to the next decade". The Japan Times. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  111. ^ "Record High in Japan as Heat Wave Grips the Region". The New York Times. Associated Press. 23 Temmuz 2018. 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  112. ^ Ogura, Junko; Regan, Helen (18 Ağustos 2020). "Japan's heat wave continues, as temperatures equal highest record". CNN. 
  113. ^ "Flora and Fauna: Diversity and regional uniqueness". Embassy of Japan in the USA. 13 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  114. ^ "The Wildlife in Japan" (PDF). Çevre Bakanlığı. Mart 2015. 
  115. ^ Sakurai, Ryo (2019). Human Dimensions of Wildlife Management in Japan: From Asia to the World. Springer. ss. 12-13. ISBN 978-981-13-6332-0. 
  116. ^ "National Parks of Japan". Çevre Bakanlığı. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  117. ^ "Japan". Ramsar. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  118. ^ a b "Japan – Properties Inscribed on the World Heritage List". UNESCO. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  119. ^ "ja:日本の大気汚染の歴史" [Japonya'da Tarihsel Hava Kirliliği] (Japonca). Çevre Restorasyon ve Koruma Ajansı. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  120. ^ Sekiyama, Takeshi. "Japan's international cooperation for energy efficiency and conservation in Asian region" (PDF). Energy Conservation Center. 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  121. ^ "Environmental Performance Index: Japan". Yale Üniversitesi. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  122. ^ "Japan sees extra emission cuts to 2020 goal – minister". Reuters. 24 Haziran 2009. 
  123. ^ Davidson, Jordan (26 Ekim 2020). "Japan Targets Carbon Neutrality by 2050". Ecowatch. 
  124. ^ "Environmental Performance Review of Japan" (PDF). OECD. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  125. ^ a b c "Japan's Parliament and other political institutions". Avrupa Parlamentosu. 9 Haziran 2020. 
  126. ^ a b "The Constitution of Japan" (İngilizce). Prime Minister of Japan and His Cabinet. 3 Kasım 1946. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014. 
  127. ^ "天皇は韓流日王でなく皇帝? いつからエンペラーと扱われ始めたのか". KoreaWorldTimes (Japonca). 22 Ekim 2019. 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020. 
  128. ^ "Japan desperate for male heir to oldest monarchy". independent.co.uk. Londra. 1 Mart 1996. 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020. 
  129. ^ a b c d "Japan". Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu. 6 Ağustos 2020. 
  130. ^ "Japan Youth Can Make Difference with New Voting Rights: UN Envoy". UN Envoy on Youth. Temmuz 2016. 
  131. ^ Crespo, José Antonio (Nisan 1995). "The Liberal Democratic Party in Japan: Conservative Domination". International Political Science Review. 16 (2). ss. 199-209. JSTOR 1601459. 
  132. ^ "Fumio Kishida wins race to become Japan's next prime minister". BBC News. 29 Eylül 2021. 
  133. ^ a b Dean, Meryll (2002). Japanese legal system: text, cases & materials. 2nd. Cavendish. ss. 55-58, 131. ISBN 978-1-85941-673-0. 
  134. ^ Kanamori, Shigenari (1 Ocak 1999). "German influences on Japanese Pre-War Constitution and Civil Code". European Journal of Law and Economics. 7 (1). ss. 93-95. doi:10.1023/A:1008688209052. 
  135. ^ "The Anomalous Life of the Japanese Constitution". Nippon.com. 15 Ağustos 2017. 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  136. ^ "The Japanese Judicial System". Başbakanlık Ofisi. Temmuz 1999. 
  137. ^ "Who will conduct the investigation?". Japonya Yüksek Mahkemesi. 2005. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  138. ^ Ulusal Polis Ajansı Polis Geçmişi Derleme Komitesi (1977). Japan post-war police history (Japonca). Japonya Polis Destek Derneği. 
  139. ^ "Japan Coast Guard" (PDF). Japon Sahil Güvenlik Teşkilatı. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  140. ^ "Victims of intentional homicide, 1990–2018". UNODC. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  141. ^ "Kidnapping: 2018". UNODC. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  142. ^ "Sexual violence". UNODC. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  143. ^ "Robbery: 2018". UNODC. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  144. ^ "Japanese man sentenced to death for 2021 crimes as minor". Free Malaysia Today. 18 Şubat 2024. 
  145. ^ "Japonya'da yerel yönetimlerin yapısı ve finansmanında yaşanan gelişmeler". 6 (11). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2010. ss. 163-186. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014. 
  146. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan (İngilizce). Macmillan. ss. 84-85. ISBN 0333710002. 
  147. ^ "Regions of Japan". web-japan.org. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  148. ^ "Japan's Efforts at the United Nations (UN)". Diplomatic Bluebook 2017. Ministry of Foreign Affairs of Japan. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  149. ^ Terada, Takashi (2011). "The United States and East Asian Regionalism". Borthwick, Mark; Yamamoto, Tadashi (Ed.). A Pacific Nation (PDF). ISBN 978-4-88907-133-7. 
  150. ^ "Statistics from the Development Co-operation Report 2015". OECD. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2015. 
  151. ^ "Global Diplomacy Index – Country Rank". Lowy Institute. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018. 
  152. ^ a b "US Relations with Japan". Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı. 21 Ocak 2020. 
  153. ^ Chanlett-Avery, Emma (2018). Japan, the Indo-Pacific, and the "Quad". Chicago Council on Global Affairs. 
  154. ^ Smith, Sheila A. (27 Mayıs 2021). "The Quad in the Indo-Pacific: What to Know". Council on Foreign Relations. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  155. ^ a b "Japan's Foreign Relations and Role in the World Today". Asia for Educators. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  156. ^ "Japanese Territory, Northern Territories". mofa.go.jp. Dışişleri Bakanlığı. 4 Nisan 2014. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  157. ^ "Japanese Territory, Takeshima". mofa.go.jp. Dışişleri Bakanlığı. 30 Temmuz 2014. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  158. ^ "Japanese Territory, Senkaku Islands". mofa.go.jp. Dışişleri Bakanlığı. 13 Nisan 2016. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  159. ^ Chanlett-Avery, Emma. "North Korea's Abduction of Japanese Citizens and the Six-Party Talks" (PDF). CRS Report for Congress. Federation of American Scientists. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  160. ^ "Global Peace Index 2022" (PDF). Institute for Economics & Peace. Haziran 2022. ss. 10-11. 
  161. ^ "Military expenditure (% of GDP) – Japan". Dünya Bankası. 
  162. ^ "Trends in World Military Expenditure, 2022" (PDF). Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü. Nisan 2023. 
  163. ^ "Japan: Article 9 of the Constitution". Library of Congress. Şubat 2006. 
  164. ^ Teslik, Lee Hudson (13 Nisan 2006). "Japan and its military". Council on Foreign Relations. 
  165. ^ "About RIMPAC" (İngilizce). Singapur Hükûmeti. 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  166. ^ "Japan's Security Policy". Dışişleri Bakanlığı. 6 Nisan 2016. 
  167. ^ "Abe offers Japan's help in maintaining regional security". Japan Herald. 30 Mayıs 2014. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  168. ^ Liff, Adam P. (22 Mayıs 2023). "No, Japan is not planning to 'double its defense budget'". Brookings Institution. 
  169. ^ Yoji, Koda (18 Eylül 2020). "Japan: Dealing with North Korea's Growing Missile Threat". The Diplomat. 
  170. ^ Gale, Alastair; Tsuneoka, Chieko (14 Temmuz 2020). "China Provocations Hasten Japan's Military Revival". The Wall Street Journal. 
  171. ^ "World Economic Outlook Database, October 2023". Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023. 
  172. ^ "Unemployment, total (% of the total labor force) (modeled ILO estimate): Japan". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  173. ^ Komiya, Kantaro; Kihara, Leiha (31 Ekim 2021). "Japan confronts rising inequality after Abenomics". Reuters. 
  174. ^ Huang, Eustance (2 Temmuz 2020). "Japan's middle class is 'disappearing' as poverty rises, warns economist". CNBC. 
  175. ^ İmrohoroğlu, Selahattin; Kitao, Sagiri; Yamada, Tomoaki (Şubat 2016). "Achieving fiscal balance in Japan". International Economic Review. 57 (1). ss. 117-154. JSTOR 44075341. 
  176. ^ "Monetary Tightening Poses Medium-Term Risks to Japan's Debt Dynamics". Fitch Ratings. 6 Mayıs 2022. 
  177. ^ "Currency Composition of Official Foreign Exchange Reserve". Uluslararası Para Fonu. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  178. ^ "List of importing markets for the product exported by Japan in 2022". International Trade Centre. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  179. ^ "List of supplying markets for the product imported by Japan in 2022". International Trade Centre]. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  180. ^ "Exports of goods and services (% of GDP): Japan". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  181. ^ a b c "Japanese Trade and Investment Statistics". Japonya Dış Ticaret Örgütü. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  182. ^ "Economic survey of Japan 2008". OECD. 9 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  183. ^ "Japan's Economy: Free at last". The Economist. 20 Temmuz 2006. 
  184. ^ "The 2018 World Cooperative Monitor: Exploring the Cooperative Economy" (PDF). Uluslararası Kooperatifler Birliği. Ekim 2018. 
  185. ^ Schwab, Klaus (2019). "The Global Competitiveness Report" (PDF). Dünya Ekonomik Forumu. 
  186. ^ "Arable land (% of land area)". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  187. ^ Nagata, Akira; Chen, Bixia (22 Mayıs 2012). "Urbanites Help Sustain Japan's Historic Rice Paddy Terraces". Our World. 
  188. ^ Chen, Hungyen (2018). "The spatial patterns in long-term temporal trends of three major crops' yields in Japan". Plant Production Science. 21 (3). ss. 177-185. doi:10.1080/1343943X.2018.1459752. 
  189. ^ "Japan: Support to agriculture". Agricultural Policy Monitoring and Evaluation. OECD. 2020. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  190. ^ Nishimura, Karyn (1 Ocak 2020). "Grown from necessity: Vertical farming takes off in aging Japan". The Jakarta Post. Agence France-Presse. 
  191. ^ "The state of world fisheries and aquaculture" (PDF). Food and Agriculture Organization. 2018. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  192. ^ McCurry, Justin (24 Nisan 2017). "Japan to exceed bluefin tuna quota amid warnings of commercial extinction". The Guardian. 
  193. ^ "Japan resumes commercial whaling after 30 years". BBC News. 1 Temmuz 2019. 
  194. ^ a b "Production Statistics". OICA. 2016. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  195. ^ "Manufacturing, value added (current US$)". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  196. ^ "Japan's largest companies in 2021". asian-links.com (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  197. ^ "2022 Production Statistics". OICA. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  198. ^ "The US Hasn't Noticed That China-Made Cars Are Taking Over the World". Bloomberg.com (İngilizce). 26 Ocak 2023. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  199. ^ Harley, Michael. "China Overtakes Japan As The World's Biggest Exporter Of Passenger Cars". Forbes. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  200. ^ "China overtakes Japan as world's top car exporter". BBC News. 19 Mayıs 2023. 
  201. ^ Okada, Mizuki (5 Eylül 2020). "Japan Targets to Export More Ships, Revive Global Market Share". Japan Forward. 
  202. ^ "Services, value added (% of GDP)". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  203. ^ "Fortune Global 500". Fortune. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  204. ^ "The World's Largest Public Companies". Forbes. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  205. ^ "Trends in the Visitor Arrivals to Japan by Year". JNTO. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  206. ^ a b "Statistical Annex". UNWTO World Tourism Barometer. 18 (5). UNWTO. Ağustos-Eylül 2020. s. 18. doi:10.18111/wtobarometereng.2020.18.1.5. 
  207. ^ "The Travel & Tourism Development Index 2021" (PDF). Dünya Ekonomik Forumu. Mayıs 2022. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  208. ^ "Global Innovation Index 2023". WIPO. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  209. ^ "Japan's Science and Technology Research Spending at New High". Nippon.com. 19 Şubat 2019. 
  210. ^ "How much does your country invest in R&D?". UNESCO. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  211. ^ "All Nobel Prizes". Nobel Media. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  212. ^ "Fields Medal". Uluslararası Matematik Birliği. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  213. ^ Wessling, Brianna (15 Aralık 2021). "10 most automated countries worldwide". The Robot Report. 
  214. ^ Fujiwara, Hiroshi (17 Aralık 2018). "Why Japan leads industrial robot production". Uluslararası Robotik Federasyonu. 
  215. ^ "Science, technology, and innovation: Researchers by sex, per million inhabitants, per thousand labour force, per thousand total employment (FTE and HC)". UNESCO. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  216. ^ Pham, Sherisse (4 Mayıs 2017). "How things got ugly for some of Japan's biggest brands". CNN Money. 
  217. ^ Nutt, Christian (19 Haziran 2015). "Japan's game market hits record high as consoles decline and mobile grows". Gamasutra. 
  218. ^ "PC games revenue to hit $42 billion in 2020 – DFC". GamesIndustry.biz. 2 Ağustos 2016. 
  219. ^ Howell, Elizabeth (19 Mayıs 2016). "JAXA: Japan's Aerospace Exploration Agency". Space. 
  220. ^ "Japan Aerospace Exploration Agency Homepage". Japonya Uzay Araştırma Ajansı. 3 Ağustos 2006. 21 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  221. ^ "Akatsuki". NASA. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  222. ^ Howell, Elizabeth (7 Nisan 2019). "Can Robots Build a Moon Base for Astronauts? Japan Hopes to Find Out". Space. 
  223. ^ "Japan Successfully Launches Lunar Explorer 'Kaguya'". Japan Corporate News Network. 14 Eylül 2007. 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  224. ^ "Japan launches first lunar probe". BBC News. 14 Eylül 2007. 
  225. ^ "Japanese probe crashes into Moon". BBC News. 11 Haziran 2009. 
  226. ^ Wingfield-Hayes, Rupert (10 Ekim 2012). "Japan's high-spending legacy". BBC News. 
  227. ^ Shibayama, Takeru (2017). "Japan's transport planning at the national level, natural disasters, and their interplays". European Transport Research Review. 9 (3). doi:10.1007/s12544-017-0255-7. 
  228. ^ "Transport in Japan" (İngilizce). International Transport Statistics Database. 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2009.  (abone olmak gerekir)
  229. ^ "Privatization of JNR, 30 years on". The Japan Times. 4 Nisan 2017. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  230. ^ Sieloff, Sarah (7 Ekim 2020). "Japan's Bullet Trains Are Hitting a Speed Bump". Bloomberg. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  231. ^ Falcus, Matt (22 Nisan 2019). "Asia's 9 busiest airports in 2019". CNN. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  232. ^ "Top 50 World Container Ports". World Shipping Council. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  233. ^ "Statistical Handbook of Japan 2021" (PDF). Japonya İstatistik Bürosu. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  234. ^ Tsukimori, Osamu (5 Mayıs 2012). "Japan nuclear power-free as last reactor shuts". Reuters (İngilizce). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  235. ^ "Nuclear power restarted in Japan". BBC News (İngilizce). 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  236. ^ "Mixed progress for Japan's nuclear plant restarts - Nuclear Engineering International". www.neimagazine.com. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  237. ^ "A Review of the Evolution of the Japanese Oil Industry, Oil Policy and its Relationship with the Middle East" (PDF). Oxford Institute for Energy Studies. Nisan 2018. 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  238. ^ Kucharski, Jeffrey B.; Unesaki, Hironobu (12 Haziran 2017). "Japan's 2014 Strategic Energy Plan: A Planned Energy System Transition". Journal of Energy (İngilizce). 2017: e4107614. doi:10.1155/2017/4107614. ISSN 2356-735X. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  239. ^ "Waterworks Vision Summary" (PDF). Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı. Haziran 2004. 
  240. ^ "Water Supply in Japan 2017" (PDF). Japonya Su İşleri Derneği. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  241. ^ "Population Estimates Monthly Report November 2020". Japonya İstatistik Bürosu. 20 Haziran 2019. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  242. ^ "Japan population drops by record number to 124.8 mil.: gov't". The Mainichi. 10 Temmuz 2019. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  243. ^ a b c D'Ambrogio, Enrico (Aralık 2020). "Japan's ageing society" (PDF). Avrupa Parlamentosu. 
  244. ^ Yoshida, Reiji (5 Ocak 2015). "Numbers tell tale of Japan's postwar rise and fall". The Japan Times. 
  245. ^ Noriko, Tsuya (Haziran 2017). Low fertility in Japan—no end in sight (PDF). 131. East–West Center. ss. 1-4. 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  246. ^ a b "Japan: Demographic Shift Opens Door to Reforms". Uluslararası Para Fonu. 10 Şubat 2020. 
  247. ^ a b Walia, Simran (19 Kasım 2019). "The economic challenge of Japan's aging crisis". The Japan Times. 
  248. ^ Semuels, Alana (20 Temmuz 2017). "The Mystery of Why Japanese People Are Having So Few Babies". The Atlantic. 
  249. ^ Wakatsuki, Yoko; Griffiths, James (7 Mayıs 2018). "Number of children in Japan shrinks to new record low". CNN. 
  250. ^ Lufkin, Bryan (10 Aralık 2018). "More seniors, more foreigners: How Japan is changing". BBC. 
  251. ^ "New immigration rules to stir up Japan's regional rentals scene — if they work". REthink Tokyo. 27 Mart 2019. 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  252. ^ Burgess, Chris (1 Mart 2007). "Multicultural Japan? Discourse and the 'Myth' of Homogeneity". The Asia-Pacific Journal: Japan Focus. 5 (3). 
  253. ^ "Japan Fast Facts". CNN. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  254. ^ Japanese Archipelago Human Population Genetics Consortium (2012). "The history of human populations in the Japanese Archipelago inferred from genome-wide SNP data with a special reference to the Ainu and the Ryukyuan populations". Journal of Human Genetics. 57 (12): 787-795. doi:10.1038/jhg.2012.114. PMID 23135232. 
  255. ^ Ambrose, Drew; Armont, Rhiona-Jade (13 Haziran 2018). "Zainichi: Being Korean in Japan". Al Jazeera. 
  256. ^ Chen, Lara Tien-shi (2005). "Chinese in Japan". Encyclopedia of Diasporas. ss. 680-688. doi:10.1007/978-0-387-29904-4_70. ISBN 978-0-306-48321-9. 
  257. ^ Seiger, Fiona-Katharina (2019). "'Mixed' Japanese-Filipino identities under Japanese multiculturalism". Social Identities. 25 (3). ss. 392-407. doi:10.1080/13504630.2018.1499225. hdl:10067/1593170151162165141. 
  258. ^ Tobace, Ewerthon (17 Temmuz 2015). "The Brazilians winning in Japan". BBC News. 
  259. ^ "Peruvians Struggling to Find a Place in Japanese Society". Nippon.com. 13 Şubat 2014. 
  260. ^ "Japan's hidden caste of untouchables". BBC News. 23 Ekim 2015. 
  261. ^ "Urban population (% of total population)". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  262. ^ "The World's Cities in 2016" (PDF). Birleşmiş Milletler. 12 Mart 2017. 
  263. ^ Inoue, Kyoko (2007). MacArthur's Japanese Constitution. 2. University of Chicago Press. ss. 132-133. ISBN 978-0-226-38391-0. 
  264. ^ McQuaid, John. "A View of Religion in Japan". Japan Society. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  265. ^ "How religious are Japanese people?". Japan Today. 27 Ekim 2013. 
  266. ^ Cavaliere, Paola (2019). "Women between Religion and Spirituality: Observing Religious Experience in Everyday Japanese Life". Religions. 10 (6). s. 377. doi:10.3390/rel10060377. 
  267. ^ Shellnutt, Kate (29 Mayıs 2018). "Why Japan Wants Its Past Persecution of Christians to Be World Renowned". Christianity Today. 
  268. ^ Shūkyō nenkan reiwa gan'nen-ban 宗教年鑑 令和元年版 [2019 Din Yıllığı] (PDF) (Japonca). Kültür İşleri Ajansı. 2019. s. 35. 
  269. ^ Kato, Mariko (24 Şubat 2009). "Christianity's long history in the margins". The Japan Times. 
  270. ^ Blakkarly, Jarni (13 Temmuz 2016). "Shadow of surveillance looms over Japan's Muslims". The Japan Times. 
  271. ^ "No. of Muslims, mosques on the rise in Japan amid some misconceptions, prejudice". The Mainichi. 29 Kasım 2019. 
  272. ^ "Japan 2018 International Religious Freedom Report" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  273. ^ a b c d Fujita-Round, Sachiyo; Maher, John C. (2017). "Language Policy and Education in Japan". McCarty, Teresa L.; May, Stephen (Ed.). Language Policy and Political Issues in Education (3.3seri=Encyclopedia of Language and Education bas.). Springer International Publishing. ss. 491-505. doi:10.1007/978-3-319-02344-1_36. ISBN 978-3-319-02343-4. 
  274. ^ Miyagawa, Shigeru. "The Japanese Language". web.mit.edu. 13 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  275. ^ Anderson, Mark (2019). "Language shift in the Ryukyu Islands". Heinrich, Patrick; Ohara, Yumiko (Ed.). Routledge Handbook of Japanese Sociolinguistics. Routledge. ss. 370-388. ISBN 978-1-315-21337-8. 
  276. ^ Fujita-Round, Sachiyo; Maher, John (2017). "Language Policy and Education in Japan". McCarty, T; May, S (Ed.). Language Policy and Political Issues in Education. Springer. ss. 1-15. doi:10.1007/978-3-319-02320-5_36-2. ISBN 978-3-319-02320-5. 
  277. ^ Ishihara, Masahide (2016). "Language Revitalization Efforts in the Ryukyus". Ishihara, Masahide; Hoshino, Eiichi; Fujita, Yoko (Ed.). Self-determinable Development of Small Islands. Springer. ss. 67-82. ISBN 978-981-10-0132-1. 
  278. ^ Hudson, Mark (2014). "The ethnohistory and anthropology of 'modern' hunter-gatherers: north Japan (Ainu)". Cummings, Vicki; Jordan, Peter; Zvelebil, Marek (Ed.). The Oxford Handbook of the Archaeology and Anthropology of Hunter-Gatherers. Oxford University Press. s. 1058. ISBN 978-0-19-955122-4. 
  279. ^ "The Modernization and Development of Education in Japan". The History of Japan's Educational Development (PDF). Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı Araştırma Enstitüsü. Mart 2004. s. 23. 
  280. ^ "Japan: Learning Systems". NCEE (İngilizce). 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  281. ^ "QS World University Rankings 2023: Top Global Universities". Top Universities (İngilizce). 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  282. ^ Thomas, Ben (10 Mayıs 2013). "Article expired". The Japan Times (İngilizce). 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  283. ^ a b ""Japonya – Öğrenci performansı (PISA 2015)"". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  284. ^ "Key Features of OECD Programme for International Student Assessment 2018 (PISA 2018)" (PDF). Ulusal Eğitim Politikası Araştırma Enstitüsü. s. 2. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  285. ^ "PISA – Results in Focus – Japan" (PDF). OECD. 2018. s. 1. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  286. ^ "Government expenditure on education, total (% of government expenditure) - Japan | Data". Dünya Bankası. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  287. ^ Semuels, Alana (2 Ağustos 2017). "Japan Might Be What Equality in Education Looks Like". The Atlantic (İngilizce). 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  288. ^ a b "Japan". OECD. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  289. ^ "Womenomics, Will women help solve Japan's economic problems?" (PDF). Asia Pacific Foundation of Canada. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  290. ^ Ikegami, Naoki (14 Ekim 2014). Universal Health Coverage for Inclusive and Sustainable Development: Lessons from Japan. World Bank Publications. ss. 16-17. ISBN 978-1-4648-0408-3. 
  291. ^ Rodwin, Victor. "Health Care in Japan". New York Üniversitesi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  292. ^ "Current healthcare expenditure (% of GDP): Japan". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  293. ^ "Life expectancy at birth, total". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  294. ^ "Mortality rate, infant (per 1,000 live births): Japan". Dünya Bankası. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  295. ^ Tsugane, Shoichiro (Temmuz 2020). "Why has Japan become the world's most long-lived country: insights from a food and nutrition perspective". European Journal of Clinical Nutrition. Cilt 75. ss. 921-928. doi:10.1038/s41430-020-0677-5. PMC 8189904 $2. 
  296. ^ Russell, Roxanne; Metraux, Daniel; Tohen, Mauricio (2017). "Cultural influences on suicide in Japan". Psychiatry and Clinical Neurosciences. 71 (1). ss. 2-5. doi:10.1111/pcn.12428. PMID 27487762. 
  297. ^ Akter, Shamima; Goto, Atsushi; Mizoue, Tetsuya (2017). "Smoking and the risk of type 2 diabetes in Japan: A systematic review and meta-analysis". Journal of Epidemiology. 27 (12). ss. 553-561. doi:10.1016/j.je.2016.12.017. PMC 5623034 $2. PMID 28716381. 
  298. ^ Britnell, Mark (2015). In Search of the Perfect Health System. Palgrave. s. 18. ISBN 978-1-137-49661-4. 
  299. ^ Haffner, John; Klett, Tomas; Lehmann, Jean-Pierre (2009). Japan's Open Future: An Agenda for Global Citizenship. Anthem Press. s. 17. ISBN 978-1-84331-311-3. 
  300. ^ "Administration of Cultural Affairs in Japan". Kültür İşleri Ajansı. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  301. ^ "The other superpower". The Guardian. 1 Haziran 2001. 
  302. ^ "How Japan became a pop culture superpower". The Spectator. 31 Ocak 2015. 
  303. ^ "'Pure Invention': How Japan's pop culture became the 'lingua franca' of the internet". The Japan Times. 18 Temmuz 2020. 
  304. ^ "How Japan's global image morphed from military empire to eccentric pop-culture superpower". Quartz. 27 Mayıs 2020. 
  305. ^ a b Arrowsmith, Rupert Richard (2010). Modernism and the Museum: Asian, African, and Pacific Art and the London Avant-Garde. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-959369-9. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  306. ^ Locher, Mira (2012). Traditional Japanese Architecture: An Exploration of Elements and Forms. Tuttle Publishing. ss. 26–27. ISBN 978-1-4629-0606-2. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  307. ^ Tange, Kenzo; Kawazoe, Noboru (1965). Ise: Prototype of Japanese Architecture. Massachusetts Institute of Technology Press. 
  308. ^ Kazuo, Nishi; Kazuo, Hozumi (1995). What is Japanese Architecture?: A Survey of Traditional Japanese Architecture with a List of Sites and a Map. Kodansha. ISBN 978-4-7700-1992-9. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  309. ^ Abe, K (May 1954). "Early Western Architecture in Japan". Journal of the Society of Architectural Historians. 13 (2): 13–18. doi:10.2307/987685. JSTOR 987685. 
  310. ^ Inagaki, Aizo (2003). "Japan". Oxford Art Online. Modern: Meiji and after. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T043440. ISBN 978-1-884446-05-4. 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  311. ^ Keene, Donald (2000). Seeds in the Heart: Japanese Literature from Earliest Times to the Late Sixteenth Century. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11441-7. 
  312. ^ "Asian Studies Conference, Japan (2000)". Meiji Gakuin Üniversitesi. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  313. ^ "Heian Period (794–1185)". The Met. Ekim 2002. 
  314. ^ "Tale of the bamboo cutter". Calisphere. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  315. ^ Totman, Conrad. A History of Japan (2.2yıl=2005 bas.). Blackwell. ss. 126-127. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  316. ^ Royall, Tyler, (Ed.) (2003). The Tale of Genji. Penguin Classics. ss. i-ii, xii. ISBN 978-0-14-243714-8. 
  317. ^ Keene, Donald (1999). World Within Walls: Japanese Literature of the Pre-Modern Era, 1600–1867. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11467-7. 
  318. ^ Keene, Donald. "Japanese literature". Encyclopedia Britannica. 
  319. ^ "Japanese Confucian Philosophy". Stanford Encyclopedia of Philosophy. 20 Mayıs 2008. 
  320. ^ Parkes, Graham (1 Ocak 2011). "Japanese aesthetics". Zalta, Edward N. (Ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy. 
  321. ^ Malm, William P. (2000). Traditional Japanese music and musical instruments (New bas.). Kodansha International. ss. 31-45. ISBN 978-4-7700-2395-7. 
  322. ^ Lo, Patrick (2016). "Katsu Watanabe, Akane Oki, and Yasushi Ishii, Librarians of the NHK Symphony Orchestra, Tokyo". Conversations with the World's Leading Orchestra and Opera Librarians. Rowman & Littlefield. ss. 156-167. 
  323. ^ "History of Taiko". Stanford Taiko. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  324. ^ Campion, Chris (22 Ağustos 2005). "J-Pop History". The Observer. 
  325. ^ Caracciolo, Frankie (18 Eylül 2020). "What Karaoke Means to the Country That Invented It". Thrillist. 
  326. ^ "Traditional Japanese theatre: overview". Time Out Tokyo. 27 Eylül 2009. 
  327. ^ Lee, Edwin (6 Aralık 2018). "The Oldest Surviving Form of Theater". The Atlantic. 
  328. ^ Nakamura, Akemi (8 Nisan 2008). "National holidays trace roots to China, ancients, harvests". The Japan Times. 13 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  329. ^ Hindell, Juliet (10 Ocak 2000). "Happy Monday in Japan". BBC News. 
  330. ^ "Japan's National Holidays in 2021". Nippon.com. 10 Haziran 2020. 
  331. ^ "Food & Drink in Japan". Frommer's. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020. 
  332. ^ von Bargen, Hinnerk (2015). Street Foods. Wiley. s. 14. 
  333. ^ Makalintal, Bettina (11 Şubat 2018). "A brief history of how curry ended up in Japan". Vice. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  334. ^ McCurry, Justin (18 Haziran 2010). "Ramen: Japan's super slurpy noodles". The Guardian. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  335. ^ Goldstein, Darra (2015). The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford University Press. ss. 777-. ISBN 978-0-19-931339-6. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  336. ^ Fujita, Hiroko; Stallings, Fran (2008). Folktales from the Japanese Countryside. Libraries Unlimited. ss. 148-. ISBN 978-1-59158-488-9. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  337. ^ Batt, Carl A. (2014). Encyclopedia of Food Microbiology. Academic Press. ss. 846-. ISBN 978-0-12-384733-1. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  338. ^ Boulton, Christopher; Quain, David (2013). Brewing Yeast and Fermentation. John Wiley & Sons. s. 20. ISBN 978-1-118-68534-1. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  339. ^ Hosking, Richard (1995). A Dictionary of Japanese Food - Ingredients and Culture. Tuttle. s. 30. ISBN 0-8048-2042-2. 
  340. ^ "「ミシュランガイド東京・横浜・鎌倉2011」を発行 三つ星が14軒、 二つ星が54軒、一つ星が198軒に" (Japonca). Michelin Japan. 24 Kasım 2010. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  341. ^ "Television Viewing and Media Use Today: From "The Japanese and Television 2015" Survey" (PDF). NHK Broadcasting Culture Research Institute. Nisan 2016. 
  342. ^ Iwabuchi, Koichi, (Ed.) (2004). Feeling Asian Modernities: Transnational Consumption of Japanese TV Dramas. Hong Kong University Press. ISBN 9789622096318. JSTOR j.ctt2jc5b9. 
  343. ^ "What are the most popular Japanese TV shows?". Japan Today. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  344. ^ "World Press Trends 2016" (PDF). WAN-IFRA. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  345. ^ Sharp, Jasper (2011). Historical Dictionary of Japanese Cinema. Scarecrow Press. s. xi. 
  346. ^ Ingoglia, Jesse (21 Mayıs 2014). "Godzilla: monster, metaphor, pop icon". New York Public Library. 
  347. ^ Kalat, David (2017). "Introduction". (2.2başlık=A Critical History and Filmography of Toho's Godzilla Series bas.). McFarland.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  348. ^ "Why are manga outselling superhero comics?". Rutgers Today. 5 Aralık 2019. 
  349. ^ Hu, Tze-Yue (2010). "Miyazaki and Takahata anime cinema". Frames of Anime: culture and image-building. Hong Kong University Press. ss. 105-136. 
  350. ^ "Japanese anime: From 'Disney of the East' to a global industry worth billions". CNN. 19 Temmuz 2019. 
  351. ^ "Sumo: East and West". PBS. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  352. ^ Aoki, Mizuho (24 Nisan 2017). "Prewar bayonetting martial art makes a return to schools". The Japan Times. 
  353. ^ "Culture and Daily Life". Embassy of Japan in the UK. 17 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  354. ^ Adler, David (21 Şubat 2023). "History of baseball in Japan". Major League Baseball. 
  355. ^ Nagata, Yoichi; Holway, John B. "Japanese Baseball". Palmer, Pete (Ed.). Total Baseball (4.4yıl=1995 bas.). Viking Press. s. 547. 
  356. ^ "Soccer as a Popular Sport: Putting Down Roots in Japan" (PDF). The Japan Forum. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  357. ^ Reineking, Jim (25 Mayıs 2018). "Every FIFA World Cup champion: Brazil, Germany, Italy historically dominate tournament". USA Today. 
  358. ^ "Team Japan". Asya Futbol Konfederasyonu. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  359. ^ "Japan edge USA for maiden title". FIFA. 17 Temmuz 2011. 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  360. ^ Varcoe, Fred. "Japanese Golf Gets Friendly". Metropolis. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  361. ^ "Honda Wins F1 Championship in Its Final Season". nippon.com. 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  362. ^ "Group A". World Rally Championship. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  363. ^ Sports, Dorna. "Japanese industry in MotoGP". MotoGP. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  364. ^ Nagatsuka, Kaz (14 Haziran 2017). "Sato revels in glow of historic Indy 500 triumph". The Japan Times. 
  365. ^ Newbold, James (7 Haziran 2018). "The man behind Japan's only Le Mans winner". Autosport. 
  366. ^ Clarke, Len. "Japanese Omnibus: Sports". Metropolis. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  367. ^ "For the Love of Cars: Auto Racing in Japan". Tokyo Weekender. 18 Nisan 2018. 
  368. ^ "Olympic History in Japan". Japonya Olimpiyat Komitesi. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  369. ^ "2006 FIBA World Championship". FIBA. 3 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  370. ^ "FIBA Basketball World Cup 2023". FIBA. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  371. ^ "IOC selects Tokyo as host of 2020 Summer Olympic Games". Uluslararası Olimpiyat Komitesi. 21 Temmuz 2016. 
  372. ^ "The Game – World Championships – FIVB Women's World Championships Finals". FIVB. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  373. ^ "History". Asia Rugby. Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
  374. ^ "Japan reaches out to the rest of Asia". Rugby World Cup. 1 Kasım 2013. 17 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hükûmet
Genel bilgiler