Namako (luno)
|
Por samtitola artikolo vidu la paĝon Namako. |
| Namako | |
| Natura satelito de Haŭmeo (II) | |
.svg) astronomia simbolo
| |
 Namako kun Haŭmeo kaj ties alia satelito Hiiako
| |
| Naturaj satelitoj de Haŭmeo | |
|---|---|
| Oficiala nomo | Haŭmeo II |
| Aliaj nomoj | Blitzen S/2005 (136108) 2 S/2005 (2003 EL61) 2 |
| Astronomia simbolo | vd
|
| Nomita laŭ | Nāmaka vd |
| Malkovro | |
| Malkovrinto | - Michael E. Brown - Chad Trujillo - David Rabinowitz[1] |
| Dato de malkovro | 30-a de junio 2005[1] |
| Loko de malkovro | Mauna Kea[1] |
| Orbitaj ecoj | |
| Granda duonakso | 25 657 ± 91 km[2] |
| Discentreco | 0,249 ± 0.015[2] |
| Klinangulo | 113,013° ± 0,075°[2] 13,41° ± 0,08° sur la orbito de Hiiako |
| Periodo | 18,2783 ± 0,0076 tagoj[2] |
| Fizikaj ecoj | |
| Diametro | ~ 160 km[2] |
| Maso - Denso |
(1,79 ± 1,48) x 1018 kg[2] (1 ± 0,5) × 103 kg/m3 hipoteze |
| Rotacia periodo | ? |
| Aksa kliniteco | ? |
| Atmosferaj kaj surfacaj ecoj | |
| Surfaca temperaturo | ~ 30 K |
| Albedo Geometria albedo |
0,8 hipoteze 0,8 vd |
| Observaj ecoj | |
| Videbla magnitudo | 21 |
Namako aŭ Haŭmeo II estas plej malgranda kaj plej interna satelito de Haŭmeo.
Malkovro[redakti | redakti fonton]
Michael E. Brown kaj astronomia teamo malkovris ĝin la 30-an de junio 2005[3], per la sistemo de adaptiĝiva optiko[4] de la observatorio W. M. Keck de Mauna Kea.
Ĝi tiam ricevis kiel provizora nomo, la kodan numeron S/2005 (2003 EL61) 2 (aŭ S/2005 (2003 EL_61) 2), kiu indikas, ke estis la dua satelito malkovrita en 2005 ĉirkaŭ la objekto tiam nomita "2003 EL61".
Nomoj[redakti | redakti fonton]
Ĝiaj malkovrintoj komence kromnomis ĝin "Blitzen" (unu el la boacoj de la Kristnaska Viro[5]).
Kiam Haŭmeo ricevis sian oficialan numeron (136108) 2003 EL_61, la satelito ricevis nomon (136108) 2003 EL61 II, kaj kiam la nana planedo ricevis sian nomon Haŭmeo[6], ĝia satelitoj fine akiris veran nomon: Namako, laŭ Namaka havaja diino de la maro, kies rolo estas estingi la lafojn de sia fratino Pele.
Ecoj[redakti | redakti fonton]
La grando de tiu luno estis ĉirkaŭkalkulata laŭ ĝia magnitudo, hipotezinte ĝian albedon al 0,8. Ĝia infraruĝa spektro similas al tiu de kristala akva glacio, pro kio ĝia denso estus ne malproksima de 1 g/cm3 (aŭ 1000 kg/m3). Oni do taksas ĝian mason al 1,79 x 1018 kg; unu dekono de tiu de Hiiako kaj ĝia grando al 160 km.
La ĉeesto de kristala glacio (kiel sur Haŭmea mem) estis neatendita[7], ĉar je la temperaturo de Namako, (< 50 K) kristala glacio estas nestabila, kaj iom post iom (je milionoj da jaroj) aliformiĝas al amorfa glacio.
La orbito de Namako estas discentra, klinata de 13,4° sur tiu de de Hiiako, kaj estas forte perturbata pro la altiro de la pli granda luno, kun kiu ĝi estas en orbita resonanco 8 : 3. Pro tio, ĝiaj orbitaj parametroj estas ŝanĝantaj.
Estas opiniata, ke ambaŭ lunoj de Haŭmeo formiĝis sekve al kolizio[8] inter Haŭmeo kaj iu kosma korpo.
La haŭmea familio grupo da transneptunaj asteroidoj kies orbitaj parametroj similas tiujn de Haŭmeo[9], apogas tiun hipotezon.
Notoj kaj referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Paĝaro pri planeda nomenklaturo ĉe la retejo de la usona geologia agentejo USGS (angle)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 (136108) Haumea, Hi'iaka, and Namaka compiled by Wm. Robert Johnston last updated 1 April 2009 (angle)
- ↑ IAUC 8636: S/2005 (2003 EL_61) 2; N LMC 2005; 2005ky (angle)
- ↑ Laser Guide Star Adaptive Optics (W.M. Keck Observatory) (angle)
- ↑ Haŭmeo komence ricevis la kronomon « Santa », angla nomo de Avo Frosto.
- ↑ IAUC 8976: V1309 Sco; (136108); 201P, 202P, 203P, 204P, 205P (angle)
- ↑ Water ice on the satellite of Kuiper belt object 2003 EL_61 (Akva glacio sur la satelito de kujperzona objekto 2003 EL_61) (angle)
- ↑ Giant Remnants of Cosmic Collision Found Beyond Neptune (Giganta restaĵo de kosma kolizio trovita trans Neptuno) (angle)
- ↑ The création of Haŭmea's collisional family (La kreo de Haŭmea kolizia familio) (angle)
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- angle Partoj de nanplanedo disigataj en la ekstera sunsistemo
- france 2003 EL61 la nana planedo Arkivigite je 2008-11-14 per la retarkivo Wayback Machine
- france La objekto (136108) 2003 EL61, el la paĝoj de Jean-Michel[rompita ligilo]
| ||||||||||||||||||
