Marian Fuks (fotograf)
 Marian Fuks (prawdopodobnie autoportret) | |
| Data i miejsce urodzenia |
1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 lutego 1935 |
| Zawód, zajęcie |
fotograf, fotoreporter, filmowiec |
.jpg)
.jpg)
Marian Fuks (ur. 1884 w Warszawie, zm. 23 lutego 1935 tamże) – polski fotograf, fotoreporter, filmowiec[1][2]. Założyciel pierwszej agencji fotograficznej w Polsce – Agencji Fotograficznej Mariana Fuksa Propaganda[3][4]. Członek założyciel i wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Pracowników Fotografii w Warszawie[1][4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Marian Fuks związany z warszawskim środowiskiem fotograficznym – mieszkał, pracował, fotografował w Warszawie[1][5]. Miejsce szczególne w jego twórczości zajmowała fotografia portretowa oraz fotografia reportażowa – związana m.in. z tematyką kulturalną, obyczajową, polityczną, przemysłową, społeczną (dokumentował m.in. demonstrację patriotyczną w Warszawie – 1916, ostatnie lata I wojny światowej, wkroczenie wojsk polskich do Kijowa – 1920, przewrót majowy – 1926, Józefa Piłsudskiego na moście Poniatowskiego w czasie przewrotu majowego – 12 maja 1926)[1][4][3][6][2]. Zawodowo związany z fotografią reportażową od 1906 roku – wówczas został etatowym fotoreporterem nowo powstałego tygodnika Świat[7].
W 1906 roku przy skrzyżowaniu ulicy Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich w Warszawie otworzył własny zakład fotograficzny, przekształcając go w 1910 roku w Agencję Fotograficzną Mariana Fuksa Propaganda – współpracującą z prasą ogólnopolską oraz zagraniczną[1][4][6][7]. W 1910 roku był jednym z inicjatorów utworzenia Stowarzyszenia Fotografów Zawodowych Królestwa Polskiego[4]. W 1914 roku był inicjatorem i współzałożycielem Stowarzyszenia Pracowników Fotografii, zrzeszającego właścicieli fotograficznych firm żydowskich, którym kierował w latach 1914–1932[1][4].
Zajmował się także reportażem filmowym; sfilmował m.in. pogrzeb Bolesława Prusa (1912) i liczne ważne lub sensacyjne wydarzenia (m.in. proces Damazego Macocha, hr. Ronikera). Podjął się również realizacji filmów fabularnych (Obłąkany, 1912, ze Stefanem Jaraczem; Carewicz, 1918)[8][9][1].
Marian Fuks zmarł w 23 lutego 1935, pochowany 27 lutego na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie przy ulicy Młynarskiej[2]. Archiwum fotograficzne Mariana Fuksa zostało zniszczone podczas działań wojennych w 1939 roku[3][10].
W 2018 roku w warszawskim Domu Spotkań z Historią zorganizowano wystawę fotografii Mariana Fuksa, nawiązującą do 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, Marian Fuks – pierwszy fotoreporter II RP[11][12].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Żydowski Instytut Historyczny – Marian Fuks. archive.fo, 2014-10-30. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ a b c Król fotoreporterów II RP – TVP Tygodnik – Magazyn widzów i czytelników. web.archive.org, 2019-06-10. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ a b c d Marjan Fuks – Życie i twórczość | Artysta | Culture.pl. archive.fo, 2019-06-10. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ a b c d e f Wacław Żdżarski – Historia fotografii warszawskiej. Wydawca – Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974)
- ↑ Leksykon fotografów warszawskich 1845–1945: Fuks Marian. Leksykon fotografów warszawskich 1845-1945. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ a b Dokumentaliści – Marian Fuks [online], web.archive.org, 10 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-10].
- ↑ a b Ignacy Płażewski – Spojrzenie w przeszłość polskiej fotografii. Wydawca – Państwowy Instytut Wydawniczy (1982) ISBN 83-06-00100-1
- ↑ Marian Fuchs w bazie filmpolski.pl
- ↑ Joanna Kinowska: Marjan Fuks. listopad 2018.
- ↑ Marjan Fuks pierwszy fotoreporter II RP Wystawa DSH. web.archive.org, 2019-06-10. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ a b Marian Fuks – pierwszy fotoreporter II RP. archive.fo, 2019-06-10. [dostęp 2019-06-10].
- ↑ DSH – Marjan Fuks. Pierwszy fotoreporter II RP. web.archive.org, 2019-06-10. [dostęp 2019-06-10].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Marjan Fuks, pierwszy fotoreporter II RP. Wystawa w Domu Spotkań z Historią (2018). cojestgrane24.wyborcza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-10)].
- Fotografie Mariana Fuksa w bibliotece Polona
- Fotografie Mariana Fuksa w zbiorach Muzeum Warszawy