Pistolet maszynowy Thompson
 Thompson M1921 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Projektant | |
| Producent |
Savage, Utica, NY i Auto-Ordnance, Bridgeport, CT[1] |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1919–1921 |
| Produkcja |
1921–1944 |
| Wyprodukowano |
1 387 134 sztuk z czego 847 991 w Auto-Ordnance a 539 143 w Savage |
| Dane techniczne | |
| Kaliber |
11,43 mm |
| Nabój | |
| Magazynek |
pudełkowy 18, 20 lub 30 nabojów |
| Wymiary | |
| Długość |
857 mm (M1928) |
| Długość lufy |
267 mm (M1928, M1928A1)[1] |
| Długość linii celowniczej |
559 mm (M1928) |
| Masa | |
| broni |
4,9 kg (M1928) |
| Inne | |
| Prędkość pocz. pocisku |
280–290 m/s |
| Szybkostrzelność teoretyczna |
900 strz./min |
| Szybkostrzelność praktyczna |
600–700 strz./min |
| Zasięg skuteczny |
200 m |
Bębnowe (50 i 100 nabojowe)
Pudełkowe (20 i 30 nabojowe)
Pistolet maszynowy Thompson (znany także jako Tommy Gun) – amerykański pistolet maszynowy skonstruowany przez Johna T. Thompsona i produkowany przez firmę Auto-Ordnance.
Służba[edytuj | edytuj kod]
Pistolet był popularny w czasach prohibicji w Stanach Zjednoczonych, zarówno jako broń gangsterów, jak i policji.
W Stanach Zjednoczonych Thompson był używany przez siły porządkowe, przede wszystkim przez FBI aż do 1976, kiedy został wycofany ze służby. Wszystkie Thompsony będące własnością rządu amerykańskiego zostały zniszczone z wyjątkiem kilku egzemplarzy muzealnych.
Obecnie oryginalny i sprawny model z 1928 kosztuje około 15 tysięcy dolarów. Łącznie wyprodukowano około 1,7 miliona[1] sztuk tej broni, z czego 1 387 134 egzemplarzy uproszczonego modelu M1 używanego w czasie II wojny światowej.
Użycie w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku Polska zakupiła około 100 sztuk pistoletów maszynowych Thompson wz. 1921/3 (wz. 1928) dla Policji Państwowej. Od kwietnia 1936 przekazano 16 sztuk do użytku w Korpusie Ochrony Pogranicza[2].
Wersje[edytuj | edytuj kod]
- M1921 – pierwszy model produkcyjny, bardzo dobrze wykończony, części drewniane były wykonane ze szlachetnych odmian drewna.
- M1927 – samopowtarzalna odmiana M1921, strzelająca wyłącznie ogniem pojedynczym.
- M1928 – krótsza odmiana M1921, najbardziej znana przedwojenna wersja pistoletu maszynowego Thompson, pojawiająca się w wielu filmach. W latach 30. XX wieku weszła na wyposażenie US Navy i Marines. W momencie wybuchu II wojny światowej wielkie zamówienia z Wielkiej Brytanii i Francji uratowały producenta przed bankructwem.
- M1928A1 – model, który wszedł do produkcji tuż przed japońskim atakiem na Pearl Harbor w grudniu 1941. Zmiany polegały przede wszystkim na zastąpieniu przedniego chwytu łożem oraz na uproszczeniu konstrukcji. Ta wersja była znacznie tańsza w produkcji. Mogła używać magazynków pudełkowych z 20 lub 30 nabojami lub bębnowych z 50 lub 100 nabojami, choć w praktyce okazało się, że korzystanie z magazynków bębnowych prowadziło do częstych zacięć.
- M1 – jeszcze bardziej uproszczona wojenna wersja tego pistoletu maszynowego. Zamek półswobodny zastąpiono w nim zamkiem swobodnym. Z lufy zniknęły charakterystyczne żebra poprawiające jej chłodzenie, a rękojeść napinania zamka przeniesiono na prawy bok komory zamkowej. Zmieniono obrys kolby i osadzono ją na stałe w komorze spustowej. M1 mógł być zasilany wyłącznie z magazynków pudełkowych, których produkcję ograniczono do wersji 30-nabojowej. Wszedł do produkcji w lipcu 1942.
- M1A1 – dalej uproszczony model wersji M1. Wyposażony został w zamek o uproszczonej konstrukcji ze stałą iglicą. Wszedł do produkcji w grudniu 1942.
-
M1921 -
M1928 -
M1928A1 -
M1A1
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
| Wzór | M1921 | M1928 | M1 |
| Nabój | .45 ACP (11,43 × 23 mm) | .45 ACP (11,43 × 23 mm) | .45 ACP (11,43 × 23 mm) |
| Masa broni nie załadowanej (kg) | 4,9 | 4,9 | 4,7 |
| Długość broni (mm) | 857 | 857 | 813 |
| Długość lufy (mm) | 372 mm z długą i 267 z krótką lufą | 267 | 268 |
| Długość linii celowniczej (mm) | ?? | 559 | 536 |
| Szybkostrzelność praktyczna (strz./min) | 600–725 | 700 | 700 |
| Prędkość początkowa pocisku (m/s) | 280 m/s | 280 m/s | 280 m/s |
| Zasięg efektywny (m) | 200 | 200 | 200 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. s. 241.
- ↑ Modernizacja Policji w Polsce 1935-1939. „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 3, s. 124, podano za: A. Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914 - 1939. Wydawnictwo UMC-S, Lublin 2003, s. 66.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2011, s. 241. ISBN 978-83-7708-745-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- „Nieoficjalna strona” (ang.)