Stanisław Przychocki

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Marian Przychocki
Ilustracja
st. lek. Stanisław Przychocki podczas odwiedzin w Krakowie (luty 1915)
pułkownik lekarz pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia

3 kwietnia 1886
Kraków

Data i miejsce śmierci

1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

do 1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

c. k. Obrona Krajowa

Jednostki

9 Szpital Okręgowy

Stanowiska

komendant szpitala

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa PCK II stopnia

Stanisław Marian Przychocki[a] (ur. 3 kwietnia 1886 w Krakowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego, doktor wszech nauk lekarskich, toksykolog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 3 kwietnia 1886 w Krakowie, w rodzinie Jakuba i Anieli z Kozłowskich[1]. W 1905 zdał egzamin maturalny w c. k. Gimnazjum III w Krakowie[2][3]. Następnie studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego[4]. W czasie studiów (od 1 kwietnia do 30 września 1909) odbył część obowiązkowej służby wojskowej w 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej w Krakowie, w charakterze jednorocznego ochotnika[5]. 26 czerwca 1911 uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich[6]. Od 1 lipca 1911 do 1 sierpnia 1914 był zatrudniony w Stacji Ratunkowej Krakowskiego Ochotniczego Towarzystwa Ratunkowego w Krakowie jako lekarz dyżurny[7][8], a od 16 kwietnia 1912 do 31 lipca 1914 również w Szpitalu św. Łazarza, w charakterze lekarza praktykanta i lekarza pomocniczego, nieetatowego (adiutowanego)[9]. Od 1 października 1911 do 30 kwietnia 1912 odbył pozostałą część służby wojskowej w Szpitalu Obrony Krajowej w Jarosławiu[5]. Od 1 października 1912 do 1 maja 1913 w szeregach 16 pp OK wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach[5].

W szeregach cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej został mianowany zastępcą asystenta lekarza w grupie nieaktywnych z dniem 1 października 1911[10], a potem awansowany na asystenta lekarza w rezerwie z dniem 1 maja 1913[11]. Był przydzielony do 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej[12][13][14]. W czasie I wojny światowej na początku 1915 w randze starszego lekarza służył w tzw. Hilfsplatzu przy I batalionie macierzystego 16 p.p.[8]. Od 24 kwietnia do 15 sierpnia 1915 był lekarzem specjalistą w Szpitalu Czerwonego Krzyża dla wenerycznie chorych kobiet w Lublinie[15], a następnie (do 3 listopada 1918) ordynatorem oddziału chorób skórnych i wenerycznych w c. i k. Szpitalu Rezerwowym w Lipníku nad Bečvou (niem. k. u. k. Reservespital in Leipnik), który był szpitalem dla chorych wenerycznie żołnierzy z Okręgu 1 Korpusu, a którego komendantem był Kazimierz Iwanicki[16].

7 listopada 1918 został wyznaczony na stanowisko starszego ordynatora Oddziału Skórno-Wenerycznego Szpitala Zapasowego Nr 5 w Krakowie (od 20 grudnia 1918 Szpital Okręgowy)[17]. 3 lutego 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej i zatwierdzony w randze kapitana lekarza[18]. Od 8 listopada 1919 pełnił służbę na stanowisku komendanta Szpitala Wojskowego w Aleksandrowie Kujawskim[19]. 6 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora w Korpusie Lekarskim, w „grupie byłej armii austriacko-węgierskiej”[20]. Od 20 stycznia 1921 był komendantem Szpitala Wojskowego w Zambrowie[21], pozostając na ewidencji Kompanii Zapasowej Sanitarnej Nr 5[22]. Od 1 maja 1921 był komendantem Szpitala Obozu Internowanych Nr 15 w Toruniu, od 1 sierpnia tego roku komendantem Szpitala Wojskowego Nr 2 w Toruniu, a od 25 października kierrownikiem przychodni chorób wenerycznych Szpitala Wojskowego Nr 1 w Toruniu[23]. 1 listopada 1921 został starszym ordynatorem Oddziału Skórno-Wenerycznego Szpitala Okręgowego Nr VIII[21]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 95. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[24][25]. W październiku 1922 został przydzielony do 18 pułku ułanów w Grudziądzu na stanowisko naczelnego lekarza pułku[21]. W maju 1923 został przydzielony na takie samo stanowisko do 8 pułku artylerii ciężkiej w Toruniu[26]. W sierpniu 1923 został przeniesiony z Batalionu Sanitarnego Nr IV do Batalionu Sanitarnego Nr VIII z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku służbowym w 8 pac[27]. W kwietniu 1925 został przydzielony do Szpitala Okręgowego Nr VIII w Toruniu na stanowisko ordynatora Oddziału Wenerycznego[28][21]. Od 1 października do 30 listopada 1926 przebywał na dwumiesięcznym urlopie bez poborów[29]. 17 maja 1927 został przydzielony do 36 pułku piechoty w Warszawie na stanowisko starszego lekarza[21][30]. 9 czerwca tego roku objął także czasowo obowiązki lekarza 1 Dywizjonu Samochodowego i Wojskowego Instytutu Geograficznego, a od 22 sierpnia również obowiązki dowódcy kompanii w 1 Batalionie Sanitarnym[31]. Od 1 września 1927 do 31 marca 1928 był przeniesiony służbowo z 36 pp do Wojskowego Instytutu Gazowego w Warszawie na stanowisko eksperymentatora[21][32]. 1 lipca 1928 został przydzielony do Wojskowego Instytutu Gazowego na stanowisko asystenta[33][34][35][36], a w 1930 przesunięty na stanowisko kierownika pracowni ratownictwa i lecznictwa[37][38]. 18 lutego 1930 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień podpułkownika w korpusie oficerów sanitarnych (grupa lekarzy) i 4. lokatą[39]. Wiosną 1931 został przesunięty w Wojskowym Instytucie Przeciwgazowym na stanowisko kierownika pracowni patologicznej (dział III)[40][41], 1 stycznia 1933 na stanowisko kierownika działu III[42], a 22 marca 1934 znów przesunięty na stanowisko kierownika działu[43][44] (od 1936 dział badań lekarskich i ratownictwa)[45]. 25 września 1934 został delegowany do Ameryki na zjazd lekarzy wojskowych[43]. W 1936 mieszkał w Warszawie przy ulicy Krasińskiego 6[46]. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 1. lokatą w korpusie oficerów zdrowia (grupa lekarzy)[47][48]. W tym samym roku został wyznaczony na stanowisko komendanta 9 Szpitala Okręgowego w Brześciu[49]. 21 października 1938 jego bezpośredni przełożony, szef sanitarny Okręgu Korpusu Nr IX pułkownik lekarz Nikodem Butrymowicz napisał w rocznej liście kwalifikacyjnej za 1938: „oficer robi wrażenie przemęczonego. Żona chora na gruźlicę płuc. Warunki rodzinne wywierają ujemny wpływ na wykonywanie obowiązków służb. (żona mieszka w Warszawie, prowadzenie 2-ch domów, ciagła troska o zdrowie żony) (...) Zdolności wojskowych ani też potrzebnego wyrobienia nie posiada. Brak zdolności kierowniczych. Wykonawca dobry. W ciągu 6-ciu miesięcy pełnienia funkcji kmdta szpitala żadnych wyników, świadczących o własnej pracy, nie wykazał. Na stanowisko komendanta szpitala, wobec braku przygotowania adm. wojsk., zniechęcenia i podeszłego wieku słabo nadaje się. Trudno mi stawiać wnioski co do dalszego użycia płk. P. Odpowiedniego stanowiska w obowiązującej organizacji służby zdrowia nie widzę”[50]. W tym samym dokumencie opinie o pułkowniku Przychockim wyrazili wyżsi przełożeni. 25 listopada 1938 dowódca Okręgu Korpusu Nr IX generał brygady Franciszek Kleeberg napisał: „płk. Przychockiego poznałem mało. Jako kmdt szpitala okręgowego nie wykazał zdolności. Typ raczej myśliciela, naukowca jak kierownika, organizatora”[51]. 16 grudnia 1938 szef Departamentu Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych generał brygady Stanisław Rouppert napisał: „na stanowisku kmdta szpitala wobec całkowitego braku zdolności organizacyjno-administracyjnych nie odpowiedni. Biorąc pod uwagę jego kwalifikacje naukowe – stwierdzić należy, że nie przedstawiają one specjalnej wartości dla wojska. Teoretyczne nastawienie do życiowych zagadnień związanych z opl i gaz[ową]., chaotyczna metoda pracy, wadliwe metody eksperymentalne na przestrzeni lat, nie dały prawie żadnych pozytywnych wyników. Możliwe, że większe usługi odda służbie państwowej cywilnej jak w wojsku”[51]. W konsekwencji negatywnych opinii przełożonych pułkownik Przychocki został zwolniony ze stanowiska komendanta szpitala i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu[52].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[53]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[53]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[54].

23 maja 1921 ożenił się z Wandą Kaszubską, doktor medycyny, siostrą Stanisława Kaszubskiego ps. „Król” (1880–1915)[55].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[56]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[57].

13 kwietnia 2010, dla uhonorowania pamięci gen. bryg. Stanisława Mariana Przychockiego, uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Wojkowicach, przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Będzinie posadzili Dąb Pamięci[58].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej figurował jako „Stanislaus Przychocki”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kolekcja ↓, 13, 16, 205.
  2. ↑ Sprawozdanie 1905 ↓, s. 75.
  3. ↑ Kolekcja ↓, 33, 60.
  4. ↑ Kolekcja ↓, 13, 16.
  5. ↑ a b c Kolekcja ↓, 17.
  6. ↑ Kolekcja ↓, 22, 207, 209.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 156.
  8. ↑ a b Nasi na wojnie.... „Nowości Illustrowane”. Nr 7, s. 13, 13 lutego 1915. 
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 157.
  10. ↑ Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1912. Wiedeń: 1912, s. 488.
  11. ↑ Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1914. Wiedeń: 1914, s. 419.
  12. ↑ Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1912. Wiedeń: 1912, s. 326.
  13. ↑ Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1913. Wiedeń: 1913, s. 296.
  14. ↑ Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1914. Wiedeń: 1914, s. 255.
  15. ↑ Kolekcja ↓, s. 191, 198.
  16. ↑ Kolekcja ↓, s. 192, 196, 199.
  17. ↑ Kolekcja ↓, s. 34, 54.
  18. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 21 z 25 lutego 1919, poz. 671.
  19. ↑ Kolekcja ↓, s. 34, 56.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 18 sierpnia 1920, s. 748.
  21. ↑ a b c d e f Kolekcja ↓, s. 35.
  22. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 452, 833.
  23. ↑ Kolekcja ↓, s. 61, 64.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 793, 1168, 1200.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1061, 1081.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 1 maja 1923, s. 281.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923, s. 537.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 18 kwietnia 1925, s. 204.
  29. ↑ Kolekcja ↓, s. 35, 79.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 4 lutego 1927, s. 34.
  31. ↑ Kolekcja ↓, s. 82.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 372.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 162.
  34. ↑ Kolekcja ↓, s. 87, 90.
  35. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 711, 728.
  36. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 323, 848.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 117.
  38. ↑ Kolekcja ↓, s. 93.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930, s. 66.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931, s. 119.
  41. ↑ Kolekcja ↓, s. 96.
  42. ↑ Kolekcja ↓, s. 102, 105.
  43. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 183.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 151.
  45. ↑ Kolekcja ↓, s. 111, 114.
  46. ↑ Stanisław Konopka, Rocznik Lekarski..., s. 1330.
  47. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 466.
  48. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 367.
  49. ↑ Kolekcja ↓, s. 118.
  50. ↑ Kolekcja ↓, s. 118, 119.
  51. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 120.
  52. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 525.
  53. ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 436.
  54. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  55. ↑ Kolekcja ↓, s. 181, 213.
  56. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
  57. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, 2007-11-10. [dostęp 2022-12-04].
  58. ↑ Piotr Dudała, Katyń... ocalić od zapomnienia, s. 3.
  59. ↑ M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 82.
  60. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1933, s. 65.
  61. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 181.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 130.
  63. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936, s. 19.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Przychocki&oldid=69030664”