Bihar

Sửa liên kết
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bihar
बिहार
—  Bang  —
Theo chiều kim đồng hồ: Tượng Phật tại Bodh Gaya, tàn tích Nalanda, Tranh Madhubani của vùng Mithila, suối nước nóng Brahma Kund ở Rajgir
Ấn chương chính thức của Bihar
Ấn chương
Vị trí của Bihar tại Ấn Độ
Vị trí của Bihar tại Ấn Độ
Bihar trên bản đồ Thế giới
Bihar
Bihar
Tọa độ (Patna): 25°22′B 85°08′Đ / 25,37°B 85,13°Đ / 25.37; 85.13
Quốc gia Ấn Độ
Bang26 tháng 1 năm 1950
Đặt tên theoTịnh xá sửa dữ liệu
Thủ phủPatna
Thành phố lớn nhấtPatna
Huyện38
Chính quyền
 • Thống đốcRam Nath Kovind
 • Thủ hiếnNitish Kumar
Diện tích†
 • Tổng cộng94,163 km2 (36,357 mi2)
Thứ hạng diện tích13
Dân số (2011)[1]
 • Tổng cộng103,804,637
 • Thứ hạng3
 • Mật độ1,102/km2 (2,85/mi2)
Múi giờIST (UTC+05:30)
Mã bưu chính800XXX - 855XXX sửa dữ liệu
Mã ISO 3166IN-BR
Biển số xeBR
HDITăng 0,536[2] (trung bình)
Xếp hạng HDI21 (2015)
Tỉ lệ biết chữ[3]63,8% (tổng cộng)
73,5% (nam)
53,3% (nữ)
Ngôn ngữ chính thứcTiếng Hindi[4]
Ngôn ngữ bán chính thứcTiếng Urdu[5]
Trang webgov.bih.nic.in
Biểu tượng of Bihar[6]
AnimalCannot use |animal= with |bird=
ChimChim sẻ(गौरैया)
HoaCúc vạn thọ(गेंदा)
CâyBồ đề(पीपल)
Location of Bihar in India before the creation of Jharkhand

Bihar (phát âm tiếng Hindustan: [bɪˈɦaːr]) là một bang ở miền đông Ấn Độ.[7][8] Đây là bang rộng lớn thứ mười ba Ấn Độ (diện tích 94.163 km2 (36.357 dặm vuông Anh)) và dân số đông thứ ba. Nó tiếp giáp với Uttar Pradesh về phía tây, các tỉnh số 1, số 2 và Bagmati của Nepal về phía bắc, Tây Bengal về phía đông, và Jharkhand về phía nam. Đồng bằng Bihar tạo nên bởi sông Hằng chạy từ tây sang đông Bihar.[7]

Ngày 15 tháng 11 năm 2000, vùng nam Bihar cũ được tách ra để tạo nên bang Jharkhand.[9] Chỉ 11,3% dân số Bihar sống tại vùng đô thị; đây là tỉ lệ thấp thứ nhì tại Ấn Độ, sau Himachal Pradesh.[10] Thêm vào đó, gần 58% người Bihar chưa tới 25 tuổi,[11] khiến Bihar trở thành bang có tỉ lệ người trẻ tuổi cao nhất. Các ngôn ngữ chính thức là tiếng Hindi và tiếng Urdu.[4][5] Những ngôn ngữ khác phổ biến trong bang là tiếng Bhojpur, tiếng Maithil, tiếng Magahi, tiếng Bajjika, và tiếng Angika.[12]

Ở Ấn Độ thời cổ đại và cổ điển, Bihar là một trung tâm chính trị, nghiên cứu, và văn hóa.[13] Từ Magadha, đế quốc đầu tiên của Ấn Độ (đế quốc Maurya), cũng như một trong những tôn giáo lớn trên thế giới, Phật giáo, xuất hiện.[14] Những đế quốc Magadha, đáng chú ý là Maurya và Gupta, đã thống nhất một phần lớn Nam Á dưới sự thống lĩnh của họ.[15]

Từ cuối thế kỷ 1970, Bihar tụt sau những bang khác về sự phát triển kinh tế-xã hội.[16][17][18] Nhiều nhà kinh tế và khoa học xã hội cho rằng điều này là kết quả trực tiếp từ các chính sách của chính quyền trung ương, như chính sách cân bằng vận chuyển hàng hóa,[19][20] sự thiếu quan tâm của chính phủ,[11][21][22] và sự thiếu vắng "tinh thần Bihar".[20][23][24] Tuy nhiên, chính phủ bang đã có nhiều cố gắng để đưa bang phát triển.[25] Những cố gắng này gồm cải thiện cơ sở hạ tầng,[26] tạo điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt hơn, đặt nặng hơn về giáo dục, cũng như giảm thiểu nạn tham nhũng và ổn định an ninh.[27][28]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “census of india”. Census of India 2001. Government of India. 27 tháng 5 năm 2002. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 4 năm 2007. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2007.
  2. ^ “Inequality- Adjusted Human Development Index for India's States”. UNDP. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2015.
  3. ^ “Literacy Rate in India”. Indiaonlinepages.com. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2016.
  4. ^ a b “The Bihar Official Language Act, 1950” (PDF). Cabinet Secretariat Department, Government of Bihar. 1950. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2015.
  5. ^ a b Benedikter, Thomas (2009). Language Policy and Linguistic Minorities in India: An Appraisal of the Linguistic Rights of Minorities in India. Münster: LIT Verlag. tr. 89. ISBN 9783643102317. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2015.
  6. ^ “Bihar”. Webindia123.com. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2015.
  7. ^ a b “State Profile”. Government of Bihar. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 9 năm 2017. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2015.
  8. ^ “Food riots, anger as floods swamp South Asia”. Reuters India. 22 tháng 8 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2017.
  9. ^ Dutt, Ashok K. “Jharkhand”. Encyclopædia Britannica.
  10. ^ “At 11.3%, it has the lowest urban population among big states and the second lowest if one counts the small mountainous state of Himachal Pradesh (10%). 2011 census”.
  11. ^ a b Guruswamy, Mohan; Kaul, Abhishek (15 tháng 12 năm 2003). “The Economic Strangulation of Bihar” (PDF). New Delhi, India: Centre for Policy Alternatives. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 30 tháng 5 năm 2009. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2015.
  12. ^ Chitransh, Anugya (1 tháng 9 năm 2012). “Bhojpuri is not the only language in Bihar”. Hill Post. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2015.
  13. ^ Bihar, Past & Present: souvenir, 13th Annual Congress of Epigraphica by P. N. Ojha, Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
  14. ^ Mishra Pankaj, The Problem, Seminar 450 – February 1997
  15. ^ “The History of Bihar”. Bihar Government. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2017.
  16. ^ “Bihar's 'first' Economic Survey Report tabled”. The Times of India. 7 tháng 3 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 5 năm 2013. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2008.
  17. ^ Bal Thackeray (5 tháng 3 năm 2008). “Biharis an unwanted lot”. The Times of India. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2008.
  18. ^ Wajihuddin, Mohammed (10 tháng 8 năm 2008). “'Bihari' has become an abuse”. The Times of India. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2008.
  19. ^ Das, Arvind N. (1992). The Republic of Bihar. New Delhi: Penguin Books. ISBN 0-14-012351-2.
  20. ^ a b Goswami, Urmi A (16 tháng 2 năm 2005). “'Bihar Needs an Icon, a person who stands above his caste' (Dr Shaibal Gupta – Rediff Interview)”. Rediff. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 2 năm 2005. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2005.
  21. ^ Guruswamy, Mohan; Baitha, Ramnis Attar; Mohanty, Jeevan Prakash (15 tháng 6 năm 2004). “Centrally Planned Inequality: The Tale of Two States – Punjab and Bihar” (PDF). New Delhi, India: Centre for Policy Alternatives. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2009. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2015.
  22. ^ Guruswamy, Mohan; Mohanty, Jeevan Prakash (15 tháng 2 năm 2004). “The De-urbanisation of Bihar” (PDF). New Delhi, India: Centre for Policy Alternatives. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2009. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2015.
  23. ^ Ahmed Farzand and Mishra Subhash, Leaders of Bihar unite to counter Raj Thackeray Lưu trữ 7 tháng 1 2009 tại Wayback Machine, India Today, 31 October 2008 Lưu trữ 7 tháng 1 2009 tại Wayback Machine[liên kết hỏng]
  24. ^ Gupta, Shaibal. “Bihar: Identity and Development”. Asian Development Research Institute, Patna. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 3 năm 2005. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2006.
  25. ^ Phadnis, Aditi (26 tháng 7 năm 2008). “Lalu in the red”. Business Standard. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2015.
  26. ^ Goswami, Urmi A (17 tháng 6 năm 2008). “Biharis get work at home, bashers realise their worth”. The Economic Times. India. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2008.
  27. ^ Dharma, Supriya; Jha, Abhay Mohan (15 tháng 7 năm 2008). “Bihar witnesses a quiet transformation”. NDTV. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 7 năm 2008. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2015.
  28. ^ Jha, Abhay Mohan (8 tháng 3 năm 2008). “English makes inroads in Bihar villages”. NDTV. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 1 tháng 10 năm 2021. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp)
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bihar&oldid=71137152”