Jump to content

Neftchala: Difference between revisions

From Wikipedia, the free encyclopedia
Content deleted Content added
No edit summary
Undid revision 367281461 by 81.21.86.116 (talk)
Line 1: Line 1:
'''Neftchala''' may refer to:
Neftçala
* [[Neftchala Rayon]], Azerbaijan
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
* [[Neftçala]], capital of Neftchala Rayon
Bu məqalə Neftçala rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Neftçala (şəhər) səhifəsinə baxın.
Neftçala


{{geodis}}
Məlumatlar
İqtisadi rayon: [[]]
Ərazi: 1451 (km2)
Əhali: 72800
Əhali sıxlığı: (nəfər/km2)
Nəqliyyat vasitəsi kodu: 47
Telefon kodu: 153
Poçt kodu (Mərkəzi PŞ): AZ 4700
Yaşayış məntəqələrinin sayı
İcra başçısı: [[]]
İnternet saytı:


{{Short pages monitor}}<!-- This long comment was added to the page to prevent it being listed on Special:Shortpages. It and the accompanying monitoring template were generated via Template:Longcomment. Please do not remove the monitor template without removing the comment as well.
Neftçala - Azərbaycanda rayon.
-->
Neftçala rayonu 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur. 1959-cu ildə ləğv edilərək ərazisi Salyan rayonu ilə birləşdirilmiş, 1973-cü ildə yenidən müstəqil rayon olmuşdur.
İri yaşayış məntəqələri - Neftçala şəhəri, Xıllı və Bankə şəhər tipli qəsəbələr, Yuxarı Qaramanlı, Boyat, Yenikənd, Kürqarabucaq kəndləridir.1 şəhər, 3 şəhər tipli qəsəbə, 53 kənd vardır.
Yerli Media - "Gündoğar" qəzeti.
Neft, qaz ve balıqçılqla tanınır. Türkiyə ərazisindən başlayan Kür çayı Gürcüstan və Azərbaycan ərazisindən keçərək Neftçala rayonunda Xəzər dənizinə tökülür.
# Bələdiyyələrin adı Hər bələdiyyə üzrə əhalinin sayı
1 Neftçala şəhər bələdiyyəsi 18253
2 Bankə qəsəbə bələdiyyəsi 6915
3 Həsənabad kənd bələdiyyəsi 6234
4 Aşağı Surra kənd bələdiyyəsi 4338
5 Xol Qarabucaq kənd bələdiyyəsi 3789
6 Xıllı kənd bələdiyyəsi 3785
7 Xol Qaraqaşlı kənd bələdiyyəsi 2839
8 Yuxarı Qaramanlı kənd bələdiyyəsi 2737
9 Boyat kənd bələdiyyəsi 2472
10 Qaraqaşlı kənd bələdiyyəsi 2469
11 Qırmızıkənd kənd bələdiyyəsi 2329
12 Qədimkənd kənd bələdiyyəsi 2320
13 Qaçaqkənd kənd bələdiyyəsi 2110
14 Aşağı Qaramanlı kənd bələdiyyəsi 1810
15 Kürkənd kənd bələdiyyəsi 1749
16 Xəzər kənd bələdiyyəsi 1219
17 Tatarməhlə kənd bələdiyyəsi 1111
18 Kür Qarabucaq kənd bələdiyyəsi 1103
19 Ərəbqardaşbəyli kənd bələdiyyəsi 1022
20 1 ¹li Mayak kənd bələdiyyəsi 1015
21 Yenikənd kənd bələdiyyəsi 997
22 Astanlı kənd bələdiyyəsi 965
23 Yeniqışlaq kənd bələdiyyəsi 652
24 Mikayıllı kənd bələdiyyəsi 618
25 Mirzəqurbanlı kənd bələdiyyəsi 535
26 Şirvanlı kənd bələdiyyəsi 478
27 2 ¹li Mayak kənd bələdiyyəsi 361
28 Cəmi 74225
Mündəricat [gizlə]
1 İqtisadiyyat
2 Mədəniyyət, Təhsil və Səhiyyə Müəssisələri
3 Memarlıq Abidələri
4 Mənbələr
[redaktə / تحریر]İqtisadiyyat

Rayonun iqtisadiyyatında əsasən pambıqçılıq və taxılçılıq başlıca yer tutur. Burada neftçıxarma sənayesi, Bankə balıq kombinatı, yod-brom zavodu, konserv və balıqyetişdirmə zavodları və başqa müəssisələr fəaliyyət göstərir.
[redaktə / تحریر]Mədəniyyət, Təhsil və Səhiyyə Müəssisələri

Neftçalada 12 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 44 ümumtəhsil məktəbi, 53 kitabxana, 36 mədəniyyət evi vardır.
[redaktə / تحریر]Memarlıq Abidələri

Neftçalada şəhid türk zabitlərinin məzarlari
Neftçala rayonunun Seyidlər kəndinin eyni adlı qəbristanlığında şəhid türk zabitləri uyuyur. Adları elmə məlum olmasa da şərəflərinə qoyulmuş, üzərində ay-ulduz təsvirli sənduqə (2,13x 1,05 metr) və onun yanındakı yeni inşa olunan kompleks türk qəhrəmanlarının əsl şücaətindən xəbər verir.
Vaxtilə bu türk zabitlərinə heç bir kitabəli məzar daşının qoyulmaması bugünkü epiqrafik tədqiqatın işlərinə mane olur. Lakin sevindirici haldır ki, tədqiqatçı, filoloq Azər Turan Qafqaz İslam ordusunun Neftçaladakı qəhrəmanlıqlarını araşdırmışdır. Tədqiqatçının təbirincə desək bu məzarlar Azərbaycana qarşı qəlblərindəki böyük inamın təkidi və unudulmaz Ənvər paşanın xeyir-duası ilə gələn türk əsgərlərinin can rahatlığı tapdığı yerlərdir. Çoxəsrlik tariximizdə zaman-zaman yadelli orduların qarətlərinə məruz alan torpağımız 19-cu əsrin əvvəllərində iki işğalçı dövlət- Rusiya imperiyası və İran dövləti arasında bölüşdürülürdü. Xalqımızın uzun sürən müstəmləkə əsarəti dövrü də o vaxtdan başladı. Hakim ideologiyanın təzyiqi altında xalqımızın milli heysiyyatı təhqir olundu və tarixi saxtalaşdırıldı. 20-ci əsrdə tariximizin qərəzli surətdə təhrif olunmuş hadisələrindən biri də 1918-ci ilin yazında bolşevik və daşnak silahlı dəstələri tərəfindən məqsədyönlü şəkildə Bakıda və qəzalarda dinc əhaliyə qarşı törədilən dəhşətli soyqırımıdır. Bolşevik maskası geymiş, qatı daşnak S.Şaumyan ordu quruculuğu işində antimüsəlman mövqeyində idi. Birinci dünya müharibəsi illərində Qafqaz cəbhəsinin müxtəlif bölgələrindən Bakıya minlərlə silahlı erməni əsgərləri gəlmişdi. Elə bu cəhətdəndir ki, Sovet ordusunun rəhbər zabit kadrlarının əksəriyyəti erməni zabitləri idi. S.Şaumyan çıxışlarında yaxın vaxtlarda şiddətli döyüşlərin başlanacağına işarə edirdi. Martın ortalarında o, çəkinmədən bildirmişdi ki, Bakı Soveti Zaqafqaziyada vətəndaş müharibəsinin başlıca mərkəzinə çevrilməlidir. O qəsdən müsəlmanların soyqırımını vətəndaş müharibəsi kimi qələmə verir, faciənin əsl mahiyyətini təhrif edirdi. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycanın bir çox şəhər və mahallarında kütləvi qırğınlar törədilmişdi. Bu zaman türk qoşunlarının köməyi, onların torpağımızda qəhrəmancasına döyüşərək şəhid olmuş oğullarının al qanı bahasına xalqımız erməni quldurlarının və yenicə qurulmaqda olan Sovet hökumətinin genosidindən xilas olmuşdu.
1918-ci il mart hadisələri zamanı Türkiyənin hərbi naziri Ənvər Paşa Qafqaz İslam Ordusunun yaradılması barədə əmr verdi. 1918-ci il aprelin 21-də isə Cavad qəzasının Salyan şəhərində Sovet hakimiyyəti elan olundu. Bundan sonra Salyan və Neftçala ətrafında erməni daşnaklarının və rus bolşeviklərinin törətdiyi qörğına, əsl soyqırımına Qırmızı Qvardiyanın III və V taborları rəhbərlik etdi. Belə ki, Salyandakı III tabora Ter-Avakimov, Neftçaladakı V tabora Danilyan başçılıq edirdi. Görəsən, Kür çayı sahilində nə üçün genosid həyata keçirildi? Azər Turan bu çirkin siyasətin iç üzünü çox gözəl açaraq təhlil etmişdir. Onun fikrincə, Xəzər dənizindən Kür çayı vasitəsi ilə Azərbaycanın içərisinə doğru irəliləməklə daşnak-bolşevik koalisiyası geosiyası hərbi strateji mənafeləri göz altına almaq istəyirdi. Muğanın taxıl ehtiyatına yiyələnməklə daşnak-bolşevik-qırmızı qvardiyasını çörəklə təmin etmək Bakı komissarları sovetinin rəhbəri S.Şaumyanın qeyd etdiyimiz kimi hərbi strateji məqsədi olmuşdur. Lakin digər tərəfdən məqsəd yalnız çörək idisə, bəs onda Seyidlər kəndinin əhalisini son nəfərinədək gülləbaran etmək, kəndi tamamilə yandırıb xarabazara çevirmək hansı məqsədə xidmət edirdi? Doğrudan da sual çətin, amma cavabı sadədir: xalqın tarixini əlindən almaqla varlığına son qoymaq. Nə yaxşı ki, igidlərimiz arxamızdaymış! Mənbələrə əsasən türk-azərbaycanlı hərbi dəstələri bu son döyüşdən (Neftçala ərazisindəki nəzərdə tutulur.-A.A.) 11 nəfər itki və eyni zamanda qələbə ilə çıxdı. Görünür bu soraqsız məzarlarda yatan 11 şəhidin hər birinin adının tarixlərdə yaşadılmaması o vaxtkı hakim imperiyanın xofundan xəbər verir. Elə savaş başa çatdıqdan sonra bir bölüyün saxlanması ilə 1918-ci ilin iyulun sonlarında türk orduları Neftçala ərazisini tərk etmişdir. [1]
[redaktə / تحریر]Mənbələr

↑ A.Ağalarzadə, “Kürqırağı abidələr” kitabından
Bələdiyyə İnformasiya Sistemi
http://www.mcdmerkez.org/ts_general/azl/belediye/b-36.htm
Neftçala rayonu kənd və qəsəbələri
Rayon: Neftçala
Şəhər: Neftçala
Qəsəbələr: Bankə, Həsənabad, Xıllı,
Kəndlər:
Astanlı, Aşağı Qaramanlı, Aşağı Surra, 1 №-li Mayak, Sülh, Boyat, Ballıcalı, Dördlər, Ərəbqardaşbəyli, Bala Surra, Cəngan, Xəzər, Xol Qarabucaq Xoltəzəkənd, Xol Qaraqaşlı, Mürsəqulu, 2 №-li Mayak, Kürkənd, Kür Qarabucaq, Qaçaqkənd, Xanməmmədli, Qazaxbərəsi, Ramazanlı, Qaraqaşlı, Beştalı, Şorkənd, Qədimkənd, Birinci Qaralı, Qırmızıkənd, Mikayıllı, Dalğalı, Kürdili, Qızqayıtdı, Saratovka, Sarıqamış, Mirzəqurbanlı, Uzunbabalı, Şirvanlı, Tatarməhlə, Abasalılı, Yenikənd, Qırmızı Şəfəq, Yeniqışlaq, Haqverdilər, Yuxarı Qaramanlı, İkinci Qaralı, Pirəbbə.

[gizlə]
g • m • r
Azərbaycanın rayon və şəhərləri
Rayonlar
Abşeron • Ağdam • Ağdaş • Ağcabədi • Ağstafa • Ağsu • Astara • Babək* • Balakən • Bərdə • Beyləqan • Biləsuvar • Daşkəsən • Füzuli • Gədəbəy • Goranboy • Göyçay • Göygöl • Hacıqabul • İmişli • İsmayıllı • Cəbrayıl • Cəlilabad • Culfa* • Kəlbəcər • Kəngərli* • Xaçmaz • Xızı • Xocalı • Xocavənd • Kürdəmir • Laçın • Lənkəran • Lerik • Masallı • Neftçala • Oğuz • Ordubad* • Qəbələ • Qax • Qazax • Qobustan • Quba • Qubadlı • Qusar • Saatlı • Sabirabad • Sədərək* • Salyan • Samux• Şabran • Şahbuz* • Şəki • Şamaxı • Şəmkir • Şərur* • Şuşa • Siyəzən • Tərtər • Tovuz • Ucar • Yardımlı • Yevlax • Zəngilan • Zaqatala • Zərdab
Şəhərlər
Bakı • Gəncə • Ağdərə • Lənkəran • Mingəçevir • Naftalan • Naxçıvan* • Sumqayıt • Şəki • Şirvan • Şuşa • Xankəndi • Xırdalan • Yevlax
Ulduz şəkilli mətbəə nişanı olan (*) Naxçıvan Muxtar Respublikası

Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Revision as of 10:51, 3 July 2010

Neftchala may refer to: