Jan Luyken
Johannes, Joan – uitgespreek soos die naam Johan(n) in Afrikaans –, of Jan Luyken (16 April 1649 – 5 April 1712) was 'n Nederlandse digter, illustreerder en gravis.[1]
Biografie[wysig | wysig bron]
Hy is gebore in Amsterdam (waar hy ook tot sterwe sou kom) en het die gravuurkuns by sy vader Kaspar Luyken aangeleer.[1] Hy het op 19-jarige ouderdom in die huwelik getree en verskeie kinders gehad, van wie Kasparus Luiken ook 'n bekende gravis sou word.[1] Hy het in sy ses-en-twintigste jaar 'n godsdienstige belewenis gehad wat hom geïnspireer het om moralistiese poesie te skryf.[1]
Werke[wysig | wysig bron]
Hy het die 1685-uitgawe van die Martyrs Mirror met 104 koper etse geïllustreer. Dertig van hierdie plate bestaan steeds en is deel van die The Mirror of the Martyrs-uitstalling.[2]
Hy het ook in 1694 Het Menselyk Bedryf gepubliseer wat verskeie gravures (van 17de eeuse ambagte) deur Luyken en sy seun Caspaares bevat.
Voorbeelde van sy digkuns[wysig | wysig bron]
Air[wysig | wysig bron]
Droom is 't leven, anders niet;
't Glijt voorby gelijk een vliet,
Die langs de steyle boorden schiet,
Zonder ooyt te keeren.
d'Arme mensch vergaapt sijn tijt,
Aan het schoon der ydelheyd,
Maar een schaduw die hem vlijt,
Droevig! wie kan 't weeren?
d'Oude grijse blijft een kint,
Altijd slaap'rig, altijd blind;
Dag en uure,
Waart, en duure,
Word verguygelt in de wind.
Daar me glijt het leven heen,
't Huys van vel, en vlees, een been,
Slaat aan 't kraaken,
d'Oogen waaken
Met de dood in duysterheen
- Uit: Duytsche lier (1671
De Ziele Betracht de Nabyheyt Godts[wysig | wysig bron]
Ick meende oock de Godtheyt woonde verre,
In eenen troon, hoogh boven maen en sterre,
En heften menighmael myn oogh,
Met diep versuchten naer om hoogh;
Maer toen ghy u beliefden t'openbaren,
Toen sagh ick niets van boven nedervaren;
Maer in den grondt van myn gemoet,
Daer wiert het lieflyck ende soet
Daer quamt ghy uyt der diepten uytwaerts dringen.
En, als een bron, myn dorstigh hart bespringen,
Soo dat ick u, ô Godt! bevondt,
Te zyn den grondt van mynen grondt.
Dies ben ick bly dat ghy myn hoogh beminden,
My nader zyt dan al myn naeste vrinden.
Was nu alle ongelyckheyt voort,
En 't herte reyn gelyck het hoort,
Geen hooghte, noch geen diepte sou ons scheyden,
Ick smolt in Godt, myn lief; wy wierden beyde
Een geest, een hemels vlees en bloedt,
De wesentheyt van Godts gemoedt,
Dat moet geschien. Och help getrouwde Heere,
Dat wy ons gantsch in uwen wille keeren.
- Uit: Jesus en de ziel (1678)
Bronne[wysig | wysig bron]
- 1979 Keur uit die Nederlandse poësie, A.P. Grové, J.L. Steyn (samestellers),(Nasou Beperk), ISBN 0 625 00160 5 , Twaalfde druk.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kort verhaal Van het godvruchtig leven En zalig afsterven Van Joannes Luiken in die Digitale Biblioteek vir Nederlandse Letterkunde (DBNL)
- ↑ "The Mirror of the Martyrs" (in Engels). Bethel College. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Februarie 2001. Besoek op 24 Desember 2007.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jan Luyken.- Werke deur of oor Jan Luyken op die Internet Archive
Normdata  |
|
|---|