Summary

काली माता मंदिर तुमसर रोड जंक्शन रेल्वे स्टेशन (देव्हाडी) जिल्हा - भंडारा

(Kali Mata Mandir Tumsar Road Junction Railway Station (Devhadi)

हावडा रेल्वेमार्गावर देव्हाडी (तुमसर रोड) येथे दोन रेल्वे रूळादरम्यान जागृत कालीमातेचे ब्रिटिश कालीन मंदिर आहे. एका आख्यायिकेनुसार इंग्रजांना या देवीने नतमस्तक होण्यास भाग पाडले होते.

भारतातील पहिली प्रवासी ट्रेन १६ एप्रिल १८५३ रोजी मुंबई ते ठाणे पर्यंत धावली,पण त्यापूर्वीही देशांमधील प्रथम औद्योगिक ट्रेन ही सन १८३७ मध्ये रेड हिल्स वरुन मद्रास च्या चितंद्रीपेटकडे धावली होती.

नागपूर ते भंडारा पहिली ट्रेन १२ मार्च १८८१ रोजी धावली होती.  ब्रिटिश रेकॉर्डमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे, नागपूर ते देव्हाडी (तुमसर रोड) पर्यंत ही ट्रेन धावली होती. या मार्गावर रेल्वे रूळ बसवितांना सूर नदीवरील पूल बराच आव्हानात्मक होता. दुष्काळात तेरावा महिना म्हणजेच मे १८७९ दरम्यान परीसरात पूरपरिस्थिती निर्माण झाली होती, त्यामुळे सदर रेल्वेचा प्रकल्प खूप लांबणीवर पडला होता.

सदर मार्गावर रुळांच्या खाली मांडण्यात येणारे लाकडी स्लीपर पुरवण्याचे काम वनविभागाला देण्यात आले होते. परंतु वन विभागाच्या दिरंगाईमुळे इंग्लंडहून २५००० पाइन स्लीपर प्राप्त करण्यात आले. रेल्वे रूळ बसविण्याचे का पूर्ण झाल्यानंतर इंग्लंड वरून वाफेचे इंजिन (Steam Locomotive) आणण्यात आले होते. कोळसा डेपो, पाणी चार्जिंगची व्यवस्था, टेलीग्राफ या सर्व व्यवस्था देव्हाडी (तुमसर रोड) येथे आधीच करण्यात आल्या होत्या.

इथे असलेल्या काली माँ मंदिराची कथा खूप रंजक व रहस्यमय आहे. येथील जुनी आख्यायिका आहे की, त्यावेळी इथे बंगालमधून आलेले बहुतेक कामगार रेल्वेचे काम करीत होते. ज्या ठिकाणी रेल्वेचे काम सुरू होते, त्या कामाच्या आराखड्यानुसार रेल्वे ट्रॅकच्या मध्ये काली मातेचे मंदिर येत होते. परंतु इंग्रज शासनाला सदर ट्रॅकच्या विस्ताराची गरज पडली तेव्हा मंदिर मधे  येत होते. ब्रिटीश अधिकाऱ्यांनी मंदिर हलविण्याचा बराच  प्रयत्न केला. परंतु त्यात त्यांना यश मिळू शकले नाही. काली मातेने मुख्य अधिकाऱ्याच्या स्वप्नात जाऊन  हे मंदिर हलविण्याचा प्रस्ताव रद्द करण्याबाबत त्यांना सांगितले. जेव्हा जेव्हा त्यांनी प्रयत्न केला तेव्हा त्यांना त्यांच्या कामात आपत्तीचा सामना करावा लागला. सरतेशेवटी त्यांनी मंदिर तोडण्याचा विचार सोडून दिला आणि मंदिर  तेथेच ठेवण्याचा निर्णय घेतला. त्याकरिता त्यांनी रेल्वे ट्रॅक समायोजित केला.आजही तुमसर रोड (देव्हाडी) स्टेशनवर दोन रेल्वे रुळांच्या मध्यस्थी हे मंदिर बघायला मिळते.

स्थानिक भाविक भक्तांनी कालांतराने या ठिकाणी देवीची सुंदर व सुबक देखण्या मूर्तीची स्थापना केली. स्थानिक भक्तगण या ठिकाणी दररोज पूजा अर्चना करतात. स्थानिक नागरिकांसोबत रेल्वेचे अधिकारी व कर्मचारी देवीच्या पूजेत सहभागी होतात. दुर्गा मातेचा काली माता हा एक रूप आहे, त्यामुळे दुर्गा उत्सवात येथे भाविकांची गर्दी असते. जरी आख्यायिका सांगितली गेली असली तरी दोन रेल्वे ट्रॅकच्या मधोमध असलेले कालीमातेचे मंदिर एक श्रद्धेचे अढळ स्थान मानले गेले असून सध्या भाविक या ठिकाणी मोठ्या प्रमाणात हजेरी लावतात.  संपूर्ण भारतात रेल्वे ट्रॅक दरम्यान हे एकमेव मंदिर असल्याची माहिती आहे.

Source - http://epaper-sakal-application.s3.ap-south-1.amazonaws.com/EpaperData/Sakal/Nagpur/2020/10/23/Bhandara-Today/Sakal_Nagpur_2020_10_23_Bhandara-Today_TD_001/44_2374_1436_3006.jpg

Kali Mata Mandir Tumsar Road Railway Station (Devhadi)

There is a British carpet temple of the awakened Kalimata between the two railway tracks at Devhadi (Tumsar Road) on the Mumbai-Howrah railway line.  According to a legend, the British forced the goddess to bow down.

India's first passenger train runs from Mumbai to Thane on April 16, 1853, but even before that, the country's first industrial train ran from Red Hills in 1837 to Chitandripet in Madras.

The first train from Nagpur to Bhandara ran on March 12, 1881.  According to British records, the train ran from Nagpur to Devhadi (Tumsar Road).  The bridge over the Sur River was very challenging when laying the railway line on this route.  During the thirteenth month of the drought, i.e. in May 1879, floods had hit the area, so the railway project was delayed.

The forest department was given the task of supplying wooden sleepers to be laid under the tracks on this route.  But due to delays by the forest department, 25,000 pine sleepers were received from England.  The steam locomotive was brought from England after the laying of the railway line was completed.  Arrangements for coal depot, water charging, telegraph were already made at Devhadi (Tumsar Road).

The story of Kali Maa temple here is very interesting and mysterious.  There is an old legend that at that time most of the workers who came here from Bengal were working in the railways.  According to the plan of the work where the railway work was started, the temple of Kali Mata was coming in the middle of the railway track.  But when the British government needed to expand the track, they were coming to the temple.  British authorities tried hard to move the temple.  But they did not succeed. Kali Mata went to the chief officer in a dream and told him about canceling the proposal to move the temple.  Whenever they tried, they had to face disaster in their work.  Eventually, they gave up the idea of ​​tearing down the temple and decided to keep it there. For that, they adjusted the railway track. Even today, at Tumsar Road (Devhadi) station, the temple can be seen between two railway tracks.

Local devotees later erected a beautiful idol of the goddess at this place.  Local devotees worship at this place every day.  Along with the locals, railway officials and employees participate in the worship of the Goddess.  Kali Mata is a form of Durga Mata, so there is a crowd of devotees here during Durga festival.  Although legends have been told, the temple of Goddess Kali, situated between two railway tracks, is considered to be a place of worship and is currently frequented by a large number of devotees.  It is known to be the only temple between railway tracks in all of India.

Licensing

I, the copyright holder of this work, hereby publish it under the following license:

This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.

You are free:

• to share – to copy, distribute and transmit the work
• to remix – to adapt the work

Under the following conditions:

• attribution – You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
• share alike – If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same or compatible license as the original.

https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0CC BY-SA 3.0 Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 truetrue