User:Helinlognib/Digital archaeology
Dijital Arkeoloji
[edit]Dijital arkeoloji, bilgi teknolojileri ve dijital medyanın arkeolojiye uygulanması olarak tanımlanabilir.[1][2] Diğer yöntemlerin yanı sıra dijital fotoğrafçılık, 3D rekonstrüksiyon, sanal gerçeklik ve coğrafi bilgi sistemlerinin kullanımını içerir. Bilgisayar tabanlı analitik yöntemleri kapsayan bilişimsel arkeoloji, sanal arkeoloji gibi dijital arkeolojinin bir alt alanı olarak kabul edilebilir.[3]
Arkeolojik araştırma yapmak için dijital teknolojinin kullanılması, arkeolojik alanların ve barındırdıkları kültürel mirasın istila edilmeden veya tahrip edilmeden veri toplanmasına olanak tanıyarak arkeolojik verilerin korunmasına yardımcı olur. Birçok erken arkeolojik alan bu şekilde derinlemesine keşfedilmiştir.[4] Bu teknolojinin uygulamaları, tarihi anıtların ve çanak çömlek, insan fosilleri ve mumyalanmış kalıntılar gibi eserlerin yeniden inşasına yardımcı olmuştur.[1]
Yöntemler
[edit]Hava Fotoğrafçılığı
[edit]Hava Fotoğrafçılığı, arkeolojik araştırma alanında arkeolojik alanları keşfetmek, konumlandırmak ve belgelemek için kullanılan bir araçtır. Bu teknolojinin uygulanması, Birinci Dünya Savaşı boyunca askeri gözetleme yöntemi olarak kullanılmasından sonra gelişmiştir[5] ve arkeolojik araştırmalar için tahribatsız bir yöntem sunmaktadır[6].
Arkeolojik alanların Hava Fotoğrafçılığı teknikleri ile belgelenmesi, arkeolojik çalışma için alanın çok sayıda siyah beyaz fotoğrafını toplamak üzere dijital kameralar, GIS ve düzeltme yazılımlarının kullanılmasını içerir.[5] Bu fotoğraflar arkeologlar tarafından alanın ayrıntılarını geliştirmek ve bileşik özellikleri çizmek için kullanılabilir. Bu sonuçlar genellikle coğrafi bir çerçeve oluşturmak için analiz edilir ve arkeologların alanın peyzaj özelliklerini içeren bir harita oluşturmasına olanak tanır[5].
Hava Fotoğrafı ile tespit edilen alanlar daha sonra gölge alanlar, ekin işaretleri ve toprak işaretleri olarak sınıflandırılır[5].
Coğrafi Bilgi Sistemleri
[edit]Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS), dijital arkeolojide arkeolojik alanların mekânsal verilerini belgelemek, araştırmak ve analiz etmek için kullanılır. Arkeoloji çalışmalarında CBS kullanımı, ağırlıklı olarak hava fotoğrafçılığı, mekânsal kavrayış, dijital haritalar[1] ve uydu görüntülemesi[7] yoluyla arkeolojik ve çevresel verilerin saha içi analizini ve toplanmasını içerir. Arkeolojik verilerin analizinde CBS'nin uygulanması, arkeologların toplanan verileri verimli bir şekilde işlemesine, mekânsal analiz yoluyla arkeolojik alanların landscape'lerini yeniden yaratmasına ve arkeolojik bulguları kamu arşivlerine tedarik etmesine olanak tanır.[1] Bu dijital yöntemin kullanılmasıyla arkeologların arkeolojik alanların coğrafyasını ve mekânsal ilişkilerini analiz etme becerileri artmıştır.
3D Modelleme
[edit]3D modelleme, arkeolojik araştırmalarda verileri yorumlamak, analiz etmek ve görselleştirmek için kullanılan dijital bir tekniktir. Bu teknik, tarihi alanların coğrafyası, mimarisi ve arkeolojik bulgularının 3 boyutlu modellerini oluşturmak için diğer dijital görüntüleme tekniklerinin yanı sıra uydu görüntüleme ve hava fotoğrafçılığı gibi yöntemleri de kullanır[8].
Bilgisayar teknolojisinin uygulanması, arkeologlar tarafından büyük miktarda görüntü dizisinin toplanmasına ve işlenmesine olanak tanıyarak, bu 3B modellerin yapımında fotogerçekçi doku haritalamasını geliştirmektedir[8].
Total Station Theodolite
[edit]Total Station Theodolite (TST), arkeolojik alanları analiz etmek için elektronik mesafe ölçüm teknolojisini kullanan bir ölçme aracıdır[9][1]. TST teknolojisi, bir arkeolojik alanın mesafesini belgelemeye ve haritaların oluşturulmasına olanak tanır.[9] Bu, TST cihazı ile seçilen alan arasındaki mesafenin ölçülmesi yoluyla gerçekleştirilir. [9] Reflektörsüz TST teknolojisinin bir arkeolojik araştırma yöntemi olarak kullanılması, arkeolojik alanların ölçümlerini kaydetmek için kızılötesi bir ışın kullanmaktadır, bu da arkeologların yükseklikteki olası tutarsızlıklara rağmen alanların uzamsal ortamını incelemelerine olanak sağlamaktadır.
TST teknolojisi, referans noktalarının operatör tarafından manuel olarak elde edilmesini kullandığı için doğrudan bir araştırma tekniği olarak kabul edilir.[9] TST teknikleri, verilerin arkeolojik araştırma tamamlandıktan sonra indirilmesine ve analiz edilmesine olanak tanıyarak bir arkeoloğun saha içi analiz yaparken farkındalığını sınırlandırır. Bununla birlikte, TST teknolojisi arkeolojik verileri kaydeden taşınabilir bir bilgisayara bağlanırsa, bir arkeolog verileri toplandığı sırada görüntüleyebilir[1].
Veri Toplama
[edit]Arkeolojik çalışmalarda Bilgi İletişim Teknolojisi ve dijital tekniklerin kullanımı, arkeolojik verilerin belgelenmesinin gelişimini ilerletmiştir.[1] Modern teknolojilerin arkeolojik araştırma süreci içerisinde yer alması, ticari, akademik ve kültürel miras alanlarının giderek bütünleşmesini sağlamıştır.[1] Arkeolojik verilerin kaydedilmesi, veri işleme süreci boyunca edinim, analiz ve temsil yöntemleri ile ayırt edilir.
Arkeolojik araştırmalar yürütülürken dijital teknolojiler aracılığıyla toplanan veriler dijital veri havuzlarındaki arşivlerde saklanır. Daha sonra verilere erişilebilmesini ve daha ileri araştırmalar için analiz edilebilmesini sağlamak için veri tabanlarının bütünlüğü kontrol edilir.[10] Bilgi İletişim Teknolojilerinin ve dijital tekniklerin geliştirilmesi, arkeolojik araştırmalarda daha büyük miktarlarda veri toplanmasına ve depolanmasına olanak sağlamıştır[1].
Değerlendirme
[edit]Faydalar
[edit]Arkeoloji alanında dijital teknolojinin kullanımı, verilerin, tarihi alanların ve eserlerin analizinin, belgelenmesinin ve yeniden inşasının müdahaleci olmayan yöntemlerle yapılmasına olanak tanıyarak arkeologların bu arkeolojik bulgularda tutulan verileri ve kültürel mirası korumasına olanak tanır[11].
Arkeoloji alanında mevcut olan Bilgi İletişim Teknolojileri teknolojik ilerlemelerle geliştikçe, arkeologlar bu teknolojilere daha fazla erişim sağlayabilmekte ve daha fazla miktarda arkeolojik verinin doğru bir şekilde belgelenmesine ve analiz edilmesine olanak tanımaktadır.[11] Şu anda mevcut olan teknoloji, verilerin verimli bir şekilde yayılmasına, işlenmesine ve kamu arşivlerine tedarik edilmesine olanak tanımakta ve sahada gözetim tekniklerinin kullanımı arkeologlar tarafından daha fazla miktarda yerinde veri analizi yapılmasına olanak tanımaktadır.
Dijital arkeolojide 3D modelleme teknolojisinin kullanılması, araştırmacıların arkeolojik alanları doğru bir şekilde modellemelerine olanak tanıyarak arkeolojik perspektifleri formüle etmek için daha fazla bilgi sağlar ve arkeolojik alanların kültürel mirası ile kamu arasındaki iletişimi teşvik eder[12].
Eleştiriler
[edit]Arkeolojide dijital teknolojinin kullanımı, arkeologlar tarafından daha fazla miktarda veri toplanmasına olanak sağlamıştır.[1] Bu verilerin toplanması, genellikle arkeolojik araştırmalarla ilgisinin net bir şekilde anlaşılmadığı ve doğru bir şekilde yorumlanabilmesi için daha fazla teknolojik gelişmeye bağlı olan dijital arşivlerin daha fazla bakımını gerektirmektedir.
Arkeolojik araştırmalar için kullanılan dijital teknikler geliştikçe, bu teknolojik ilerlemelerin karmaşıklığı arkeologlar için arkeolojik araştırmaları yürütürken, belgelendirirken ve yeniden yapılandırırken daha büyük bir hata payı yaratmaktadır[1].
Kaynakça
[edit]- ^ a b c d e f g h i j k Evans, Thomas L.; Daly, Patrick; Theoretical Archaeology Group, eds. (2006). Digital archaeology: bridging method and theory ; [session at the Theoretical Archaelogy Group's TAG 2000 session - 'Archaeological theory for a digital past'] (1. publ ed.). London: Routledge. ISBN 978-0-415-31048-2.
- ^ Morgan, Colleen; Eve, Stuart (2012-12). "DIY and digital archaeology: what are you doing to participate?". World Archaeology. 44 (4): 521–537. doi:10.1080/00438243.2012.741810. ISSN 0043-8243.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ^ Evans, Thomas L.; Daly, Patrick; Theoretical Archaeology Group, eds. (2006). Digital archaeology: bridging method and theory ; [session at the Theoretical Archaelogy Group's TAG 2000 session - 'Archaeological theory for a digital past'] (1. publ ed.). London: Routledge. ISBN 978-0-415-31048-2.
- ^ Lasaponara, Rosa; Masini, Nicola (2016), Gervasi, Osvaldo; Murgante, Beniamino; Misra, Sanjay; Rocha, Ana Maria A.C. (eds.), "Living in the Golden Age of Digital Archaeology", Computational Science and Its Applications – ICCSA 2016, vol. 9787, Cham: Springer International Publishing, pp. 597–610, doi:10.1007/978-3-319-42108-7_47, ISBN 978-3-319-42107-0, retrieved 2024-01-07
- ^ a b c d Lock, Gary R. (2003). Using computers in archaeology: towards virtual pasts (1. publ ed.). London: Routledge. ISBN 978-0-415-16620-1.
- ^ Stichelbaut, Birger (2006-03-01). "The application of First World War aerial photography to archaeology: the Belgian images". Antiquity. 80 (307): 161–172. doi:10.1017/S0003598X00093339. ISSN 0003-598X.
- ^ Harrower, Michael J.; Dumitru, Ioana A. (2017-03). "Digital maps illuminate ancient trade routes". Nature. 543 (7644): 188–189. doi:10.1038/543188a. ISSN 0028-0836.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ^ a b Reindel, Markus; Wagner, Günther A., eds. (2009). New Technologies for Archaeology: Multidisciplinary Investigations in Palpa and Nasca, Peru. Natural Science in Archaeology. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. doi:10.1007/978-3-540-87438-6. ISBN 978-3-540-87437-9.
- ^ a b c d Colson, A. (2017-08-18). "DIGITAL DOCUMENTATION OF SHIPS IN CULTURAL HERITAGE: A EUROPEAN REVIEW". The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences. XLII-2/W5: 129–134. doi:10.5194/isprs-archives-XLII-2-W5-129-2017. ISSN 2194-9034.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ^ Huvila, Isto, ed. (2018). Archaeology and archaeological information in the digital society. London New York: Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 978-1-315-22527-2.
- ^ a b Wiseman, James; El-Baz, Farouk (2007). Remote sensing in archaeology. Interdisciplinary contributions to archaeology. New York: Springer. ISBN 978-0-387-44455-0.
- ^ Themistocleous, Kyriacos (2017-08). "Model reconstruction for 3d vizualization of cultural heritage sites using open data from social media: The case study of Soli, Cyprus". Journal of Archaeological Science: Reports. 14: 774–781. doi:10.1016/j.jasrep.2016.08.045.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help)