User:MaryVirabyan/sandbox
Արհեստական բանականությունը առողջապահության ոլորտում
[edit]
Արհեստական բանականությունը (կամ ԱԻ (արհեստական ինտելեկտ), անգ․՝ Artificial intelligence ) առողջապահության ոլորտում՝ բարդ ալգորիթմների և համակարգչային ծրագրերի օգտագործումն է բժշկական տվյալների վերլուծության մեջ: Մասնավորապես, արհեստական բանականությունը համակարգչային ալգորիթմների կարողությունն է՝ մոտենալու եզրակացություններին առանց մարդու ուղղակի ներգործության։ Այն, ինչն առանձնացնում է արհեստական բանականության տեխնոլոգիաները առողջապահության ոլորտում օգտագործվող մյուս տեխնոլոգիաներից, դա տեղեկատվություն ստանալու, այն վերամշակելու և վերջնական օգտագործողին լավ արդյունք հասցնելու ունակությունն է: Արհեստական բանականությունն անում է դա մեքենայական ուսուցման ալգորիթմների միջոցով: Այս ալգորիթմները կարող են ճանաչել վարքագծի օրինակները և ստեղծել իրենց սեփական տրամաբանությունը:Սխալների սահմանը նվազեցնելու համար անհրաժեշտ է, որ ալգորիթմները բազմիցս փորձարկված լինեն։ Արհեստական բանականության ալգորիթմները մարդկանցից տարբերվում են երկու ձևով.
- ալգորիթմները բառացի են. եթե նպատակ եք դնում, ալգորիթմը այն հասկանում է հնստակ և չի կարող իրեն հարմարեցնել։
- ալգորիթմները սև տուփեր են. ալգորիթմները կարող են կանխատեսել չափազանց ճշգրիտ, բայց ոչ պատճառը:
Առողջապահության ոլորտում արհեստականության բանականության ծրագրերի հիմնական նպատակն է վերլուծել կանխարգելման կամ բուժման տեխնիկայի և հիվանդի արդյունքների միջև փոխհարաբերությունները: ԱԻ ծրագրերը մշակվել և կիրառվել են այնպիսի պրակտիկաներում, ինչպիսիք են ախտորոշման գործընթացները, բուժման արձանագրության մշակում, թմրամիջոցների մշակում, անհատականացված դեղամիջոցներ ու հիվանդների մոնիտորինգ և խնամք:
Պատմություն
[edit]1960-ականների և 1970-ականների հետազոտությունների արդյունքում ստեղծվել է խնդիր-լուծող առաջին ծրագիրը կամ փորձագիտական համակարգը, որը հայտնի է որպես Դենդրալ [1] Թեև այն նախատեսված էր օրգանական քիմիայի մեջ կիրառական ծրագրերի համար, սակայն հիմք հանդիսացավ հետագա MYCIN [2] համակարգի համար, որը համարվում է բժշկության մեջ արհեստական ինտելեկտի ամենակարևոր սկզբնական օգտագործումներից մեկը: 1980-90-ական թվականները բերեցին միկրոհամակարգիչների տարածման և ցանցի միացման նոր մակարդակների:Այս ընթացքում հետազոտողների և մշակողների կողմից հաստատվեց, որ առողջապահության ոլորտում ԱԻ համակարգերը պետք է նախագծված լինեն կատարյալ դատայի բացակայությունը լրացնելու համար և հիմնված լինեն բժիշկների հետաքննությունների վրա։ Մոտեցումները, որոնք ներառում են անորոշ հավաքածուների տեսություն, բայեզյան ցանցեր և արհեստական նյարդային ցանցեր, կիրառվել են առողջապահության խելացի հաշվարկային համակարգերում:Այս կես դարի ընթացքում տեղի ունեցած բժշկական և տեխնոլոգիական առաջխաղացումները, որոնք հնարավորություն են տվել ԱԻ-ի առողջապահական ոլորտի աճին նպաստել, ներառում են.
- Հաշվիչ ուժի բարելավում, որի արդյունքում տվյալների արագ հավաքում և տվյալների մշակում[1]
- Առողջության և առողջությանն առնչվող սարքերից առողջությանն առնչվող տվյալների մեծացում և հասանելիություն[2]
- Գենոմի հաջորդականության տվյալների բազաների աճ
- Առողջապահական գրառումների էլեկտրոնային համակարգերի լայն տարածում[3]
- Բնական լեզվի մշակման և համակարգչային տեսողության բարելավումներ, որոնք հնարավորություն են տալիս մեքենաներին վերարտադրել մարդու ընկալման գործընթացները
- Բարելավվեց ռոբոտների օգնությամբ վիրահատության ճշգրտությունը[4]
Հետևանքներ
[edit]ԱԻ-ի օգտագործմամբ կանխատեսվում է նվազեցնել բժշկական ծախսերը, քանի որ կլինեն ավելի ճշգրիտ ախտորոշումներ և բուժման պլանում ավելի լավ կանխատեսումներ, ինչպես նաև հիվանդության ավելի արագ կանխարգելում: Արդեն կա ապացույց, որ չաթբոտերի օգտագործումը հանգեցնում է դրական արդյունքների `հոգեկան առողջության ոլորտում:ԱԻ-ի համար նախատեսված այլ ապագա գործածումներ ներառում են ուղեղի համակարգչային ինտերֆեյսեր (BCI), որոնք կանխատեսվում են օգնել նրանց, ովքեր խնդիրներ ունեն շարժվելու, խոսելու կամ ողնաշարի հետ:BCI-ները կօգտագործեն արհեստական բանականությունն `այս հիվանդներին օգնելու համար շարժվել և հաղորդակցվել` վերծանելով նյարդային ազդակները: Կանխատեսվում է, որ վիրտուալ բուժքույրերը ավելի տարածված կլինեն, և նրանք կօգտագործեն ԱԻ- ն `պատասխանելու հիվանդի հարցերին և կօգնեն նվազեցնել անհարկի հիվանդանոցային այցելությունները: Շատերն անհանգստացած են, որ ԱԻ-ն աշխատատեղեր է խլում, բայց
Զարգացող երկրներին խնամքի ընդլայնում
[edit]ԱՀ-ի օգտագործման մեծացումով ՝ ավելի շատ խնամք կարող է հասանելի լինել զարգացող երկրներում գտնվողների համար: ԱԻ- ն շարունակում է ընդլայնվել իր ունակությունների մեջ և, քանի որ այն ունակ է մեկնաբանել ճառագայթաբանությունը, հնարավոր է ՝ ավելի շատ հիվանդներ ախտորոշվեն ավելի քիչ բժիշկների անհրաժեշտությամբ, քանի որ այդ երկրներից շատերում ռեսուրսների պակաս կա:ԱԻ- ի նպատակը աշխարհում ուրիշներին ուսուցանելն է, ինչը հետագայում կհանգեցնի բարելավված բուժման և, ի վերջո, ավելի մեծ գլոբալ առողջության: Օրինակ, բնական լեզվով մշակումը և մեքենայական ուսուցումը օգտագործվում են քաղցկեղի բուժման համար այնպիսի վայրերում, ինչպիսիք են Թաիլանդը, Չինաստանը և Հնդկաստանը:
Կարգավորումը
[edit]Թեև առողջապահության ոլորտում ԱԻ-ի օգտագործման վերաբերյալ հետազոտությունը նպատակ ունի վավերացնել դրա արդյունավետությունը հիվանդի արդյունքների բարելավման գործընթացում մինչ դրա ավելի լայն ընդունումը, դրա օգտագործումը, այնուամենայնիվ, կարող է ներմուծել ռիսկերի մի քանի նոր տեսակներ հիվանդների և բուժաշխատողների համար, ինչպիսիք են ալգորիթմական կողմնակալությունը, <<մի արասցե>> հետևանքները և այլն մեքենայական բարոյականության այլ խնդիրներ: AI- ի կլինիկական օգտագործման այս մարտահրավերները հանգեցրել են կանոնակարգերի հավանական անհրաժեշտության: Ներկայումս որևէ հատուկ կանոնակարգ չկա առողջապահության ոլորտում ԱԻ-ի օգտագործման համար: 2016 թվականի մայիսին Սպիտակ տունը հայտարարեց մեքենայական ուսուցման և արհեստական հետախուզության ազգային գիտության և տեխնոլոգիաների ազգային խորհրդի (NSTC) ենթահանձնաժողովի ստեղծման մի շարք սեմինարների անցկացման և իրագործման ծրագրի մասին։ 2016-ի հոկտեմբերին խումբը հրապարակեց Արհեստական հետախուզության, հետազոտության և զարգացման ազգային ռազմավարական ծրագիրը՝ ուրվագծելով իր առաջարկած առաջնահերթությունները դաշնային ֆինանսավորմամբ ԱԻ- ի հետազոտության և զարգացման համար (կառավարության և ակադեմիայի շրջանակներում):Զեկույցում նշվում է, որ Առողջապահական տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ենթահողերի ռազմավարական հետազոտության և զարգացման պլանը մշակման փուլերում է: